در سازمان‌هایی که شعب، کارکنان یا تیم‌های زیادی مشغول به فعالیت هستند؛ مدیران بایستی سطوح مختلفی از مسئولیت کار را بر عهده داشته باشند. در حقیقت سطوح مدیریتی به مدیر کل کمک می‌کند تا بر قسمت‌های مختلف سازمان نظارت داشته باشد و آن را به خوبی رهبری کند. در تمام کسب و کارها فعالیت‌های مختلفی انجام می‌شود که اگر یک مدیر به تنهایی بخواهد تمام امور را مدیریت کند، زمان کافی برای رشد و توسعه سازمان و همچنین نظارت بر تمام بخش‌های مختلف را نخواهد داشت. عدم نظارت به معنای ایجاد بی‌نظمی و هرج و مرج در سازمان است که در نهایت به فروپاشی سازمان منجر می‌شود. به عبارت بهتر، اصطلاح سطوح مدیریتی مختلف در سازمان بیشتر برای ساختارهای سلسله مراتبی استفاده می‌شود. انواع سطوح مدیریتی در سازمان به مجموعه شما کمک می‌کند تا یک زنجیره مدیریتی از بالا به پایین داشته باشید و به خوبی سازمان خود را توسعه دهید. در ادامه با مفهوم سطوح مدیریتی، انواع آن و نحوه سازماندهی سطوح مدیریتی آشنا خواهید شد. پس تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
سطوح مدیریتی چیست؟
سطوح مدیریتی به تقسیم بندی مدیران بر اساس اختیارات و مسئولیت‌هایی که دارند گفته می‌شود. رده‌بندی مدیران در سطوح مدیریتی از بالاترین سطح به پایین‌ترین سطح انجام می‌شود. در حقیقت مفهوم سطوح مدیریتی به مرز میان پست‌های مدیریتی مختلف در یک مجموعه اشاره دارد. انواع سطوح مدیریت در سازمان، وظایف موقعیت‌های گوناگون مدیریتی را تعیین می‌کند و بر جنبه‌های مختلف موفقیت، رضایت و رشد کارکنان یک مجموعه تمرکز دارد. هر چقدر تجارت و کسب و کار بزرگ‌تر باشد، تعداد و انواع سطح مدیریت در سازمان نیز بیشتر می‌شود. همچنین در صورتی که یک کسب و کار کوچک باشد، تعداد و انواع سطوح مدیریت در سازمان کمتر خواهد شد.
در بسیاری از سازمان‌ها، سطوح مدیریتی مختلف در سازمان جهت تقسیم وظایف بین تخصص‌ها و بخش‌های مختلف وجود دارد. تفکیک کارها به سازمان این امکان را می‌دهد که کارمندان بیشتری را استخدام کند؛ چرا که مدیران زیادی برای نظارت و کنترل در دسترس هستند و فرایند تایید را روان‌تر می‌سازند. به عبارت دیگر انواع سطوح مدیریتی در سازمان می‌توانند کار یکدیگر را قبل از عرضه محصولات به بازار بررسی نمایند.
انواع سطوح مدیریتی در سازمان کدامند؟
یکی از رایج‌ترین شیوه‌های سازماندهی مدیران تقسیم‌بندی آن‌ها به ۳ سطح مدیریتی است. این سه سطح شامل:
- سطح مدیریت ارشد
- سطح مدیریت میانی
- سطح مدیریت عملیاتی می‌شوند.
سطح مدیریت ارشد یا عالی
سطح مدیریت ارشد یکی از انواع سطح مدیریت در سازمان است که تیم آن را مدیرعامل و معاونان او تشکیل می‌دهند. مدیران ارشد کوچک‌ترین گروه مدیریتی سازمان هستند که از مهره‌های کلیدی و اصلی تشکیل شده‌اند. در حقیقت مدیران ارشد بر هدایت و کنترل کل سازمان نظارت می‌کنند و زمان خود را برای فرایندها و اتفاقات خرد سازمان صرف نمی‌کنند.
مدیران ارشد به اهداف اولیه مدیریت پایبند هستند و قصد دارند که سازمان خود را به حداکثر میزان سود برسانند و به نوعی سازمان را در جهت دستیابی به اهداف میان مدت و بلند مدت خود با یک سرعت ثابت هدایت کنند.
مدیران ارشد بایستی هنگام پذیرفتن بالاترین سطح اختیار مسئولیت و کنترل، پیشنهادات کارکنان دیگر را پذیرفته و به دغدغه‌های آن‌ها گوش فرا دهند. وظایف مدیران ارشد شامل: برنامه‌ریزی، چیدن استراتژی سازمان، ایجاد یک محیط کاری سالم، نظارت بر عملکرد مالی، تعیین اهداف میان مدت و بلند مدت، افزایش بهره‌وری سازمان، مدیریت فرهنگ سازمانی، چیدن پلن فروش و عقد قرارداد همکاری با سایر سازمان‌ها می‌شود.
مدیران ارشد دارای نقش‌های مختلفی در سازمان هستند. برخی از نقش‌های رایج مدیران ارشد عبارتند از: مدیرعامل، مدیر ارشد عملیات، مدیر ارشد مالی، رئیس، معاون رئیس و هیئت مدیره.
سطح مدیریت میانی
سطح مدیریت میانی، نقطه اتصال مدیران ارشد و و مدیران عملیاتی سازمان هستند. در حقیقت مدیران میانی برنامه‌های مدیران ارشد را اجرا می‌کنند و سایر کارکنان را در جهت دستیابی به اهداف سازمان هدایت خواهند کرد. وظیفه مدیران میانی سازمان نظارت بر فعالیت‌های سازمان، اجرای برنامه‌های سطح مدیریت ارشد، تکمیل ارزیابی‌های عملکرد گروه و همچنین مشارکت در تصمیمات است. در حقیقت مدیران میانی بخش‌های مختلف یک سازمان را اداره می‌کنند و کارکنان را در جهت دستیابی به اهداف کلی سازمان هدایت خواهند کرد.
مدیران میانی بایستی یکی از اصلی‌ترین مهارت‌ها را به نام مهارت‌های نرم داشته باشند. به این گونه مهارت‌ها مهارت‌های ارتباطی، مهارت‌های انسانی یا مهارت‌های بین فردی نیز گفته می‌شود. وجود مهارت‌های نرم برای تمام سطوح مدیریتی ضروری است؛ اما برای مدیران میانی سازمان اهمیت بیشتری دارد. اکثر مدیران میانی برای دستیابی به اهداف و استانداردهای سازمان با بخش‌های خاصی فعالیت می‌کنند. برخی از عناوین شغلی مدیران میانی عبارتند از: مدیر کل، مدیر شعبه، مدیر بخش، مدیر کارخانه و مدیر منطقه.
سطح مدیریت عملیاتی
سطح مدیریت عملیاتی یا مدیریت سطح پایین، سومین مورد از انواع سطوح مدیریتی در سازمان است. مدیران عملیاتی در پایین‌ترین سطح رده‌بندی سطوح مدیریتی قرار دارند و افرادی هستند که به طور مستقیم با کارمندان سازمان در ارتباط هستند. مدیران عملیاتی بایستی به مدیران میانی گزارش دهند و از کوچک‌ترین واحدهای یک سازمان مانند بخش‌های یک شعبه یا تیم‌های خاصی از کارکنان پشتیبانی نمایند. در حقیقت مدیران عملیاتی دستورالعمل‌های مدیران میانی را تفسیر کرده و به آن در هدایت تیم کارکنان و همچنین رشد و توسعه سازمان کمک می‌کنند. از سوی دیگر مدیران عملیاتی پیشنهادات و دغدغه‌های کارکنان را می‌شنوند و سپس آن‌ها را با مدیران میانی در میان می‌گذارند. به طور کلی می‌توان گفت استراتژی‌ها و دستورات سازمان از مدیران ارشد به مدیران میانی منتقل می‌شود و مدیران میانی پس از برنامه‌ریزی برای دستورات، وظایف هر یک از بخش‌های سازمان را به مدیران عملیاتی انتقال می‌دهند. مدیران عملیاتی نیز بایستی دستورات را به کارکنان ارائه دهند و بر اجرای صحیح دستورالعمل‌ها نظارت داشته باشند. وظایف مدیران عملیاتی شامل: حفظ کیفیت تولید، واگذاری وظایف به کارکنان خود، نظارت بر فعالیت‌های روزانه، تعامل مستقیم با کارکنان، ایجاد محیط کاری متعهد، انتقال نقطه نظرات بین مدیران سطوح بالا و کارکنان، کمک در تدوین و طراحی برنامه‌های عملیاتی سازمان و… می‌شوند. عنوان‌های شغلی این سطح مدیریت عبارتند از: سرپرست، رهبری تیم، مدیر بخش، سرکارگر، هماهنگ کننده و مدیر هماهنگی.
نحوه سازماندهی سطوح مدیریتی چیست؟
پس از آشنایی با انواع سطوح مدیریت در سازمان بایستی بتوانید سازماندهی سطوح مدیریتی مورد نیاز ساختار سازمانی خود را انجام دهید. برای این کار می‌توانید از نمودار درختی کمک بگیرید. در نمودار درختی تمامی کارکنان سازمان به طور غیر مستقیم توسط سطح مدیریت عملیاتی یا سطح مدیریت میانی به مدیرعامل در راس هرم متصل می‌شوند. تمام کارکنان بایستی به یک سطح مدیریتی متصل باشند. از طرفی هر یک از مدیران نیز بایستی زیر مجموعه‌ای را تحت کنترل و مدیریت خود داشته باشند. هنگام استفاده از نمودار درختی متوجه خواهید شد که آیا سازمان شما به مدیران بیشتری نیاز دارد یا خیر؟ همچنین در این نمودار مجموعه‌های تحت حمایت و مدیریت مدیران نیز به خوبی نمایان می‌شود.
سخن پایانی
انسجام و نظم در سازمان عامل اصلی رشد و توسعه سازمانی است. در یک سازمان بایستی وظایف و مسئولیت‌ها در میان بخش‌های مختلف به خوبی تقسیم شود تا موجب موفقیت سازمان و رضایت کارکنان شود. همانطور که در مطالب بالا اشاره کردیم، انواع سطح مدیریت در سازمان به ۳ سطح اصلی تقسیم می‌شود که شامل: مدیریت ارشد، میانی و عملیاتی است. در هر یک از انواع سطوح مدیریتی در سازمان مدیران بایستی جهت دستیابی به اهداف سازمانی گام بردارند و انگیزه لازم را برای کارکنان خود فراهم سازند. چیدمان ساختار مدیریتی صحیح برای یک کسب‌وکار، تاثیر بسیار زیادی در موفقیت سازمان و دستیابی به اهداف تعیین شده دارد. هر یک از انواع سطوح مدیریتی مختلف در سازمان بسته به اندازه و نوع فعالیت سازمان دارد؛ بنابراین استفاده از هر یک از انواع سطوح مدیریتی در سازمان بستگی به ساختار سازمانی شما دارد. در مجموع تمامی انواع سطوح مدیریتی در سازمان بایستی در تعامل با یکدیگر همسو و هماهنگ باشند. ما در این مقاله درباره انواع سطوح مدیریتی در سازمان مطالبی را ارائه دادیم. در پایان از همراهی شما سپاسگزاریم.
