در ابتدای مسیر شروع کسب و کارها ممکن است موانعی برای پروژه‌ها به وجود بیاید؛ بنابراین ابزارهایی برای تسهیل شروع حرکت کسب و کارها مورد نیاز است که شتاب دهنده باشند. شتاب دهنده‌ها در ابتدای مسیر می‌توانند نقش بسیار مهمی را در کسب‌وکارها ایجاد نمایند پس یکی از مهم‌ترین بخش‌ها در کسب و کار، شروع حرکت در آن است که شتاب دهنده‌ها یا business accelerator نقش استارتر را ایجاد می‌کنند که شامل کارآفرینان، متخصصان، سرمایه‌گذاران، منتورها و مشاوران می‌شوند که برای رشد و توسعه کسب و کارها و ارتقا در فروش محصولات تلاش می‌کنند.
انواع شتاب دهنده‌ها
شتاب دهنده کسب و کار درواقع شرکت‌هایی هستند که کمک بسیاری به رشد مشاغل نوپا می‌کنند و معمولاً به چند نوع دسته‌بندی می‌شوند.
- مستقل: بیشتر شتاب‌دهنده‌های موفق مستقل هستند که سرمایه آن‌ها از طریق ورود و خروج استارتاپ‌هایی که شتابدهنده آن‌ها را تهیه می‌کنند تأمین می‌شود و آن‌ها را هدایت می‌کنند.
- دولتی: شتاب‌دهنده‌هایی با اهداف بزرگ‌تر از جمله رشد اقتصادی کشور و توسعه فناوری و نوآوری که توسط دولت تأمین می‌شوند.
- وابسته: شتاب‌دهنده‌های وابسته برای توسعه و نوآوری شرکت ایجاد شده و کسب‌وکار شرکت‌هایی را که به آن‌ها وابسته هستند ارتقا داده و به مشتریان خدمات ارائه می‌دهند.
- شتاب‌دهنده‌های عمومی: این نوع از شتاب‌دهنده‌های کسب‌وکار به موضوع خاصی متمرکز نیستند و به آن‌ها شتاب‌دهنده‌های غیرتخصصی هم گفته می‌شود که هدف این شتاب‌دهنده‌های جامع بیشتر ارائه خدماتی است که نیاز مشتریان در بازار است و کمک و همراهی به شرکت‌های نوپا و کم‌تجربه برای به دست گرفتن بازار و پیشرفت کردنشان است.
- شتاب‌دهنده‌های تخصصی: این نوع از شتاب‌دهنده‌ها برعکس مورد قبل بر موضوع و حیطه خاصی تمرکز دارند و جامع نیستند. حوزه‌های تخصصی در ایران مانند سخت‌افزار، فناوری اطلاعات، هوش مصنوعی و… شتاب‌دهنده‌های خاصی را دارند، البته در این حوزه با توجه به اینکه تمرکز بر یک حیطه تخصصی از کسب‌وکار است سریع‌تر پیشرفت حاصل شده و یکدستی وجود دارد.
- شتابدهنده سازمانی: وظیفه اصلی شتاب‌دهنده‌ها کمک به استارتاپ‌ها یعنی کسب و کارهای نوپاست. شتاب‌دهنده‌های سازمانی به یک شرکت بزرگ‌تر وابسته هستند. درواقع گاهی سازمان‌ها خود اقدام به راه‌اندازی شتاب‌دهنده‌ها می‌کنند.
- شتاب‌دهنده‌های مجازی: گسترش فناوری و هوش مصنوعی و البته عواملی دیگر سبب شد شتاب‌دهنده‌های مجازی شکل بگیرند که به‌صورت آنلاین و بدون احتیاج حضوری و فیزیکی تمام خدمات خود را ارائه می‌دهند. این نوع می‌توانند زیرمجموعه شتاب‌دهنده‌های تخصصی قرار بگیرند.
تاریخچه شتاب دهنده کسب و کارها
اولین شرکتی که قادر بود شتاب‌دهندگی‌ها را به‌صورت عملی آغاز کند و در حوزه فناوری و صاحب کسب‌وکارها و فعالیت‌های تجاری بسیار بزرگ فعال باشد، شرکت آمریکایی Y combinatory نام دارد. از جمله شرکت‌های صاحب نام که توسط Yc بسیار رشد کرده و به بزرگ‌ترین و برندترین شرکت‌ها تبدیل شده‌اند: Reddit, Dropbox,Twitch هستند.
شرکت‌هایی که از شتاب دهنده‌های کسب و کار Y combinator خدماتی را دریافت کرده‌اند، ارزش بسیار بالایی پیدا کرده‌اند. هرکدام از شرکت‌هایی که از خدمات این شتاب‌دهنده‌ها بهره برده‌اند امروزه به بزرگ‌ترین و معتبرترین شرکت‌ها در زمینه خود تبدیل شده‌اند. مبدأ این شتابدهنده از آمریکاست؛ منطقه‌ای در کالیفرنیای شمالی که رقابت بسیار و هزینه‌های سنگین در کسب‌وکارها و وجود سرمایه‌گذاران مشهور در آن سبب شده است شده به یکی از قطب‌های بزرگ فناوری و تجاری تبدیل شود. یکی دیگر از شرکت‌های فعال در زمینه شتابدهنده کسب‌وکارها که باز هم از آمریکاست، Techstars نام دارد که یکی از معروف‌ترین شرکت‌ها در حوزه کسب و کارهای بزرگ و غول‌آسا در جهان است.
برنامه استراتژیک در کسب و کار
به‌منظور مدیریت سازمان‌ها و شرکت‌ها برای شروع فعالیت و توسعه کسب‌وکارها، همچنین برای جهت‌دهی تمرکز و تلاش برای رشد درآمد و افزایش سرمایه‌گذاری می‌توان از برنامه استراتژیک استفاده کرد. این برنامه به‌نوعی به شما کمک می‌کند اقدامات را اولویت‌بندی کرده و تمرکز ایجاد کنید. داشتن برنامه استراتژیک به شما کمک می‌کند سایر سازمان‌ها و کارکنان شریک شما از هدف شما آگاه باشند و بدانند چه اقداماتی برای رسیدن به آن انجام می‌دهید. پس از مزایای یک برنامه استراتژیک می‌توان موارد زیر را نام برد.
۱. جهت‌دهی: از مزایای مهم این برنامه جهت دادن به کسب‌وکار مورد نظر است؛ پس اگر یک برنانه خوب و جامع داشته باشید بهترین اقدام را کرده‌اید.
۲. تمرکز: وقتی صاحب شرکت و کسب‌وکار نوپایی هستید برای موفقیت و توسعه آن با داشتن برنامه مناسب بسیار تلاش می‌کنید، اما اگر پیشرفت مدنظر شما حاصل شد و تمرکزتان را از دست دادید بسیار ناخوشایند است؛ چراکه از دست دادن تمرکز زمانی که توسعه و رونق در کسب‌وکار ایجاد می‌شود، نادر و طبیعی است. در این صورت داشتن برنامه‌ای استراتژیک برای حفظ تمرکز و دقت، یکی از عوامل مهم در شتابدهنده کسب‌وکارهاست.
۳. اشتیاق: همه فعالیت‌هایی که در کسب‌وکار شما انجام می‌شود اگر هدفمند بوده و جهت‌دهی خوبی داشته باشند سبب تقویت کارکنان شما و ایجاد انگیزه و اشتیاق در آن‌ها خواهند شد.
مقصود از استراتژی‌ها در شتاب دهنده کسب‌و کارها چیست؟
مقصود از استراتژی‌ها در شتاب دهنده کسب و کار فرمولی گسترده است که شرکت‌های نوپا و کوچک برای دست یافتن به موفقیت و رشد و توسعه از آن بهره می‌برند تا بتوانند موقعیت خود را در عرصه تجاری بهبود بخشند و در بازار با سایر رقبا رقابت کنند. درواقع استراتژی، شناخت آینده و برنامه‌ریزی برای آن است که اهداف و برنامه‌ها در بلندمدت تحقق می‌یابند.
انواع استراتژی‌ها و برنامه‌ها در یک شتاب دهنده کسب و کار
برای هر کسب و کاری معمولاً دو نوع شتاب دهنده تجاری وجود دارد که در موارد زیر به آن اشاره شده است:
- برنامه‌های مرحله اول (seed): این برنامه‌ها بیشتر مناسب کسب و کارهای کوچک‌تر یا استارتاپ‌های کم‌تجربه‌تر هستند و روش‌های مختلفی برای رونق گرفتن کسب‌وکار و محکم شدن پایه‌های بیزینس در مدت‌زمان کوتاهی حدوداً سه ماه اجرا می‌شود تا جذب سرمایه از طرف سرمایه‌گذاران راحت‌تر شود.
- برنامه‌های مرحله دوم یا second_ stage: در این مرحله برنامه‌ها برای کسب و کارهایی اجرا می‌شود که نوپا نیستند و تجربه بیشتری دارند؛ یعنی به ثباتی رسیده‌اند. این برنامه‌ها مدت‌زمان ۶ ماه و از مرحله اول بیشتر طول می‌کشد. در این برنامه‌ها پایه‌های کسب و کارها تقریباً محکم شده و بیشتر تمرکز بر پشتیبانی و جذب سرمایه‌گذاران است.
خدماتی که شتاب دهنده‌های کسب و کارها ارائه می‌دهند
شرکت‌های شتاب دهنده خدماتی شامل موارد زیر را به کسب‌وکارها ارائه می‌دهند:
- فضای فیزیکی مناسبی را برای کار در اختیار کسب و کارها قرار می‌دهند.
- خدمات منتورینگ و مشاوره رایگان، برای پیشرفت و توسعه کسب و کار را انجام می‌دهند.
- زیرساخت‌های مناسب برای توسعه شرکت‌های نوپا و کسب و کارهای کوچک را فراهم می‌کنند.
- تجهیزات و فناوری‌های مختلف برای بهره‌وری بیشتر و توسعه کسب و کار در مدت‌زمان کمتر را تأمین می‌کنند.
- تجاری‌سازی می‌کنند؛ به این معنا که کسب و کار مورد نظر بتواند در بازار رقابت تجاری موفق‌تر شود.
مزایای شتاب‌دهنده‌های کسب‌وکار
از جمله مزایای شتاب‌دهنده‌ها که در گسترش و توسعه کسب‌وکار کمک شایانی می‌کند شامل موارد زیر هستند:
- در راه‌اندازی و پیشرفت کسب‌وکار شرکت‌های نوپا، سرعت را افزایش می‌دهند.
- ارتباطات گسترده‌ای را برای پیشرفت کسب‌وکار ایجاد می‌کنند.
- شتاب‌دهنده‌ها توان و قدرت بسیار بالایی در تحلیل بازار کار دارند.
- روش‌های جذب سرمایه‌گذار را آموزش می‌دهند.
- راه‌اندازی و مدیریت هرچه بهتر کسب‌وکارها را آموزش می‌دهند.
استارتاپ چیست؟
- استارتاپ تیم کوچک کسب و کاری است که هدف آن ارائه محصولی جدید یا تغییر روش سنتی به روش جدید است؛ به این معنا که استارتاپ‌ها با استفاده از فناوری، محصولات جدیدی را به مشتریان خود در بازار ارائه می‌دهند. درواقع می‌توانند با جذب سرمایه از سوی سرمایه‌گذاران با استفاده از خدمات شتاب‌دهی، به‌سرعت توسعه پیدا کنند و صاحب سهام بزرگی در بخش کسب‌وکار خود شوند.
از دلایل پیشرفت و موفقیت استارتاپ‌ها تدوین استراتژی‌های مطلوب در کسب و کار است. درواقع تدوین استراتژی خاص و معین، در مقابله و رویارویی مشتری با بازارهای جدید بسیار کمک‌کننده است و سبب می‌شود بهترین خدمات خود را ارائه کنید. اگر در کسب‌وکارها استراتژی وجود داشته باشد، همچون راهنما یا نقشه عمل می‌کند و موجب برنامه‌ریزی و مدیریت مناسب در استارتاپ‌ها خواهد شد.
آیا استارتاپ‌ها به شتاب دهنده‌ها وابسته هستند؟
شتاب دهنده‌ها به‌طورکلی سبب رشد و پیشرفت یک کسب و کار نوپا شده و درنتیجه سبب می‌شوند کسب و کار سریع به عرصه رقابت بازار وارد شده و به هدف مورد نظر دست پیدا کنند، اما به معنای این نیست که بدون شتاب‌دهنده‌ها استارتاپ‌ها نمی‌توانند موفق شوند و به اهداف خود دست پیدا کنند. کسب و کارها به‌طور مستقل هم می‌توانند فعالیت کنند. یکی از معایب استفاده از شتاب دهنده‌ها در استارتاپ‌ها این موضوع است که بخشی از سهام شرکت را به نام خود می‌کنند؛ یعنی به‌دنبال منفعت‌های شخصی خود نیز هستند و در کسب سود خود را سهیم می‌دانند.
سخن پایانی
براساس مطالبی که در این مقاله گفته شد، می‌توان نتیجه گرفت نداشتن استراتژی و برنامه در شتاب دهنده‌های کسب و کار ممکن است سبب ایجاد مشکلات و البته چالش‌هایی شود؛ زیرا در بازار رقابتی امروز کسب‌وکارها باید برای معرفی محصولات خود، فروش بیشتر و درنتیجه توسعه خود از انواع استراتژی‌ها بهره بگیرند و از طرفی دیگر می‌توانند با به‌کارگیری بهترین استراتژی‌ها بهترین عملکرد را داشته باشند. امیدواریم از خواندن مطالب گفته‌شده استفاده لازم را ببرید و این مطالب در زمینه کسب‌وکار به شما کمک کرده باشد.
پرسش‌های متداول
شتاب دهنده چیست و چه کمکی به توسعه و رشد کسب و کارها می‌کند؟
ابزارهایی برای تسهیل شروع کسب و کارها نیاز است که شتاب دهنده نام دارند؛ بنابراین می‌توانند در ابتدای حرکت به مشاغل نوپا کمک بسیاری کنند.
انواع استراتژی‌ها و برنامه‌ها در یک شتاب دهنده کسب و کار چیست؟
برنامه‌های مرحله اول seed: برنامه بیشتر برای کسب‌وکارهای کوچک مناسب است تا پایه‌های آن را محکم کند و در مدت‌زمان ۳ ماهه اجرا می‌شود.
برنامه‌های مرحله دوم یاsecond stage که برای کسب‌وکارهای نوپا نیست و مناسب کسب‌وکارهایی است که تجربه بیشتری دارند و تمرکز آن بیشتر برای جذب سرمایه‌گذاران است. این برنامه حدود ۶ ماه طول می‌کشد.
استراتژی در شتاب دهنده‌های کسب و کار به چه معناست؟
استراتژی به معنای شناخت آینده و برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری برای آن است تا به اهداف خود دست پیدا کنند و شرکت‌های نوپا بتوانند به عرصه رقابت وارد شده و به رقابت با شرکت‌های بزرگ تجاری بپردازند تا خود را در عرصه‌های بزرگ‌تر مطرح کنند.
مزایای شتاب دهنده‌ها چیست؟
افزایش در راه‌اندازی و پیشرفت در کسب‌وکارهای نوپا، ایجاد ارتباطات گسترده برای گسترش در کسب‌وکار، آموزش روش‌های جذب سرمایه‌گذار، قدرت بالا در تحلیل بازار کار.
