مطمئنا همه ما کلمه وجدان کاری را بارها و بارها شنیده‌ایم. اما اغلب افراد از اهمیت آن در روند انجام کار بی‌خبرند. در واقع، وجدان کاری به رضایت قلبی و در پی آن، التزام عملی افراد به انجام کارها اطلاق می‌شود که سبب انجام صحیح و به موقع کار و رسیدن به نتیجه مطلوب کارفرمایان خواهد شد. امروزه، این موضوع مخصوصا در ادارات و سازمان‌ها به یکی از بحث‌های مداوم در جلسات هیئت مدیره تبدیل شده است. همین پیگیری‌هایی که از سوی کارفرمایان شاهد آن هستیم، نشان‌دهنده اهمیت وجدان کاری و انضباط در محیط کاری است.
در این فرصت با شما درباره اخلاق کاری صحبت کرده و این موضوع را از زوایای مختلفی مورد واکاوی قرار خواهیم‌داد.
وجدان یا اخلاق کاری چیست؟
منظور از وجدان کاری، تعهد افراد به انجام کار به همان شکلی است که در قرارداد با کارفرما به توافق رسیده است. به عبارت دیگر بدون این که بر کار او نظارت شود، تلاش کند تا وظایف تعیین‌شده را به نحو احسن انجام دهد. حقیقتا وجدان کاری را می‌توان نوعی وسیله تشخیص خوب از بد دانست که برای انجام وظایف، ارزش بالایی قائل است و به همین سبب التزام عملی را در افراد ایجاد می‌کند. به طوری که آن‌ها را با انگیزه‌ای درونی وادار به انجام امور به‌صورت کامل و بی‌نقص کند.
یعنی در فرد، یک سازمان نظام ارزشی ایجاد کنند. اثرات این موضوع نیز در جامعه نیز نمایان خواهد شد. تصور کنید در جامعه‌ای که در آن وجدان کاری افراد در حد بالایی قرار دارد، چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ مطمئنا هرکسی در هر شغلی که هست در جهت انجام دقیق و بهینه وظیفه خود تلاش خواهد کرد. پس با توجه به این موضوع، وجدان کاری و مسئولیت‌پذیری، کارکنان را به افرادی منظم نیز تبدیل کرده و در حقیقت مهارت خود کنترلی را در آن‌ها تقویت می‌کند.
مشخصه‌های اخلاق کاری چیست؟
کارمندانی که وجدان کاری آن‌ها بالاست، رفتارها و ارزش‌های گوناگونی در فعالیت‌های‌شان وجود دارد. همین ویژگی‌هاست که این افراد را به اعضای شایسته و موفق گروه تبدیل می‌کند. این ویژگی‌ها عبارتند از:
- قابل اعتماد بودن: افراد دارای اخلاق کاری در بین اعضای گروه بسیار قابل اعتماد هستند. به طوری که می‌توان روی وعده‌های آن‌ها در رابطه با اموری مثل حضور در جلسات و شیفت‌ها و ساعت ورود و خروج کارمندان که در اپلیکیشن‌های حضور و غیاب قابل ثبت هستند حساب باز کرد. تمام تلاش آن‌ها ارائه کار با کیفیت و درعین‌حال رعایت زمان تحویل کار است. این افراد مشارکت فعالی در پروژه‌های تیمی دارند. بنابراین می‌توان آن‌ها را یک هم‌تیمی خوب نیز به حساب آورد.
- فداکاری برای به نتیجه رسیدن تلاش تیم: تعهد به کار، بخش مهمی از وجدان کاری محسوب می‌شود. کارمندانی که وجدان کاری و انضباط زیادی دارند، با تمرکز بالایی به انجام وظایف خود می‌پردازند و معمولا هیچ وظیفه‌ای را نیمه‌کاره رها نمی‌کنند. به طور کلی این افراد، اغلب مدت زمان زیادی با یک مجموعه به همکاری می‌پردازند و مدام تغییر شغل نمی‌دهند.
- داشتن نظم و انضباط: وجدان کاری در اخلاق حرفه‌ای، انضباط و نظم زیادی را نیز می‌طلبد. انضباط کاری در سازمان پایه‌های اصلی وجدان کاری است. کارمندان منضبط همیشه تعهد و اراده زیادی نسبت به کارهای محوله دارد. این‌گونه اعضا در تلاش هستند تا کار را در حد انتظارات و حتی بالاتر از انتظارات مدیر تیم به اتمام برسانند.
- افزایش بازدهی: یکی از مشخصه‌های اخلاق کاری بازدهی بالای کار کارکنان است. کارکنانی که دارای اخلاق کاری هستند، معمولا نتیجه بهتری در مقایسه با دیگر اعضا ارائه می‌دهند. به طوری که وظایف را در مدت زمان کم‌‌تری به پایان رسانده و از حداقل انتظارات فراتر ظاهر می‌شوند.
- داشتن مشارکت و کار تیمی: مشارکت مشتاقانه در انجام کارهای گروهی از جمله ویژگی‌های است که نشان‌دهنده وجود وجدان کاری در محیط انجام پروژه است. افراد مهارت‌های خود در انجام کارهای تیمی را به نمایش گذاشته و در زمان نیاز به دیگر اعضای تیم کمک می‌رسانند.
- احساس مسئولیت بالا: وجدان کاری در سازمان علاوه بر مواردی که ذکر کردیم، نیازمند مسئولیت‌پذیری کارکنان نیز هست. یک فرد مسئولیت‌پذیر می‌داند که باید در قبال اشتباهات و نقایصی که در روند کاری‌اش به وجود می‌آید، پاسخگو باشد. به همین جهت است که سرزنش‌های مدیر را پذیرفته و برای رفع مشکلات ایجاد شده، گام برمی‌دارد.
یکی از ابزارهایی که به مدیران در سنجش کیفیت کار کارمندان کمک می‌کند، برنامه حضور و غیاب است.
تاثیر میزان روحیه در وجدان کاری
کارفرمایان باید علاوه‌بر انگیزه‌های مادی، به کارکنان انگیزه معنوی نیز بدهند. یکی از مشتقات انگیزه معنوی، بالا بودن روحیه فرد است. این مورد می‌تواند در قیاس با انگیزه‌های مادی، نقش موثرتری در ایجاد وجدان کاری داشته باشد. فردی را تصور کنید که در یک مجموعه یا سازمان، احساس راحتی زیادی دارد و به نوعی همکاران را مانند اعضای خانواده خود می‌بیند. بدیهی است که چنین فردی به طور طبیعی مسئولیت‌پذیری و وجدان بیشتری در مقایسه با سایر افراد خواهد داشت. پس با در نظر گرفتن این موضوع می‌توانیم بگوییم که هر چقدر روحیه فرد در محیط کار بهتر باشد و حس راحتی بیشتری به او القا شود، وجدان کاری در او افزایش خواهد‌یافت.
[irp posts=”10061″ name=”آشنایی با راه‌های افزایش انگیزه کارکنان در سازمان”]
چطور وجدان کاری را افزایش دهیم؟
برای ارتقا وجدان کاری راهکارهایی وجود دارد که در ادامه مطلب به شرح کامل آن‌ها می‌پردازیم:
- خود را در جایگاه سفیر مجموعه قرار دهید: باید سعی کنید که نگرش مثبتی نسبت به کار و محیط کاری‌تان پیدا کرده و آن را حفظ کنید. فکرتان را فقط روی پیشرفت مجموعه متمرکز کنید. حتی در جاهایی که وظیفه بر عهده شما نیست، ظاهر شوید و در صورت امکان به روند رو به جلوی کار کمک کنید. مثلا حسابدار شرکت ممکن است یک توصیه بسیار تاثیرگذار را به مدیر فروش شرکت ارائه دهد.
- اولویت‌بندی وظایف خود: در محیط کار حضور مؤثر داشته باشید. همیشه امور مربوط به کار را در اولویت قرار دهید. به عنوان مثال فقط در صورتی اقدام به گذاشتن قرارهای شخصی کنید که وقت‌تان پر نباشد و یا قرار کاری نداشته باشد. علاوه‌بر این، تماس‌های شخصی را تنها در زمان فراغت از کار و پروژه‌های کاری برقرار کنید.
- برای پیشرفت کاری تلاش کنید: یکی از مؤلفه‌های وجدان کاری، داشتن مهارت کافی در زمینه شغلی است که در آن فعالیت دارید. می‌توانید به‌صورت مستقل در کلاس‌های مهارت‌آموزی شرکت کنید و در کنار آن با خواندن کتاب‌ها و مجلات مربوطه و شرکت در سمینارها، مهارت‌ها و توانایی‌های خود در محیط کاری را ارتقا دهید.
- پروژه‌ها را دوباره بررسی کنید: تنها کارهایی تحویل دهید که آن‌ها را از همه جهات بررسی کرده‌اید. در مدیریت زمان دقت لازم را به عمل آورید تا کارها را به موقع تحویل دهید. یعنی برای هر پروژه، زمان لازم را در نظر بگیرید.
- به دیگر اعضا احترام بگذارید: در صحبت با دیگران لحن مودبانه‌ای داشته باشید. هنگامی که با افراد تعامل می‌کنید، باید ادب و احترام خود را در رفتار خود نمایان کنید.
چگونه وجدان کاری خود را نشان دهیم؟
اغلب کارفرمایان در زمان استخدام افراد سعی در جستجوی ویژگی‌های مربوط به وجدان کاری در آن‌ها هستند. نشان دادن وجدان کاری در سازمان به ارتقا و پیشرفت شغلی شما کمک زیادی خواهد کرد. همان‌طور که می‌دانید، پرورش مهارت‌های سخت در مدت زمان نسبتا کوتاهی امکان‌‌پذیر است. در حالی که به دست آوردن مهارت‌ها و توانایی‌هایی مثل وجدان کاری و انضباط که جزو مهارت‌های نرم هستند، چندان آسان نیست. به همین دلیل است که کارفرمایان افرادی را در اولویت استخدام قرار می‌دهند که از ابتدای ورود به مجموعه دارای اخلاق کاری هستند.
[irp posts=”10342″ name=”راهکارهای استخدام بهترین کارمند را بشناسید!”]
برای این که بتوانید در این شرایط وجدان کاری را در خود نمایان کنید با رهنمودهای زیر که انجام این کار در شرایط مختلف را بیان می‌کند، توجه کنید:
نشان دادن وجدان کاری در رزومه
به‌طور کلی نشان دادن اخلاق و وجدان کاری در رزومه کار سختی است اما می‌توانید برخی از ارزش‌ها و رفتار‌های نشان‌دهنده اخلاق کاری را در رزومه‌تان بیاورید. به این صورت که به مسئولیت‌ها و وظایفی که در شغل قبلی داشتید، اشاره می‌کنید. مواردی را بیان کنید که در آن‌ها شما از سوی کارفرما به دلیل انجام صحیح پروژه مورد تحسین و تشویق قرار گرفته‌اید. با این کار به کارفرمایی که قصد همکاری با او را دارید، می‌فهمانید که فرد قابل اعتمادی هستید.
سپس به زمان‌هایی اشاره کنید که در شرایط اضطراری، اضافه‌کاری کرده‌اید. یا عبارتی دیگر فداکاری‌هایتان برای مجموعه را به نمایش بگذارید. بعد از آن نیزمی‌توانید دیگر جوایز و تشویق‌هایی که به خاطر انجام درست وظایف به شما اهدا شده، اشاره کنید.
نشان دادن وجدان کاری در مصاحبه شغلی
مصاحبه کاری به عنوان بهترین فرصت برای نمایش وجدان کاری به کارفرما محسوب می‌شود. چرا که در آن شما به صورت حضوری یا حداقل چهره به چهره با کارفرما هم‌کلام می‌شوید و می‌توانید از نحوه پوشش، شرایط محیطی و … بهره ببرید. در این راستا باید مواردی را رعایت کنید تا بتوانید این کار را به نحو احسن به انجام برسانید.
این موارد عبارتند از: حضور به موقع در محل مصاحبه، پوشش متناسب با محیط کار، محکم دست دادن و برقراری ارتباط چشمی، محترمانه صحبت کردن و پاسخ صادقانه به سوالات مصاحبه‌کننده.
بروز دادن وجدان کاری در کاور لتر cover letter
شما در کاور لتر امکان بیشتری برای بیان جزئیات خواهید داشت. بهتر است به نظم و انضباطی که در شغل قبلی داشتید و اهمیت نظم در سازمان اشاره کنید. شما باید به کارفرما بگویید که قصد فعالیت در یک محیط چالش‌برانگیز را دارید که زمینه پیشرفت شما را فراهم کند. با گفتن این موارد شما به کارفرما این مفهوم را می‌رسانید که تصمیم دارید تمام تلاش‌تان را برای انجام یک کار درست و دقیق ارائه دهید. این یعنی برای پیشرفت سازمان مورد نظر، فداکاری هم خواهید کرد.
بنابراین می‌توانید این ویژگی را به عنوان برگ برنده خود هنگام استخدام به حساب آورید.
چه چیزهایی می‌توانند وجدان کاری را تحت تاثیر قرار دهد؟
چند عامل وجود دارند که ممکن است به طور مستقیم و غیرمستقیم بر وجدان کاری تاثیر بگذارد. در این بخش به این عوامل خواهیم پرداخت:
- عوامل فرهنگی/اجتماعی: منظور از عوامل فرهنگی، اقداماتی است که جهت رواج دادن فرهنگ کار در اجتماع انجام می‌گیرد. با بیان ساده‌تر، نقشی که جامعه و فرهنگ جامعه در ایجاد وجدان کاری کارکنان ایفا می‌کنند، در گروه این عوامل قرار می‌گیرند.
- عوامل فردی: منظور از عوامل فردی، هدفمندی، برنامه‌ریزی و توانایی‌های افراد و نقش آن‌ها در وجدان کاری است.
- عوامل تربیتی: مواردی همچون آموزش وجدان کاری از کودکی، پرورش حس مسئولیت‌پذیری و همچنین اسباب‌بازی‌ها، جزو عوامل تربیتی مؤثر بر وجدان کاری هستند.
فواید وجدان کاری چیست؟
وجدان کاری یکی از جلوه‌های وجدان محسوب می‌شود. با داشتن وجدان در حین کار، انسان خود را ملزم می‌کند تا وظایف واگذار‌شده به خود را به‌درستی انجام داده و از هر نوع کم‌کاری و اهمال‌کاری پرهیز کند. در تعبیری کوتاه‌تر، می‌توان وجدان در کار را به‌صورت انجام درست و دقیق و کامل کار بیان کرد. اگر همه افراد تیم در این جهت گام بردارند، شاهد نظم بالا و پیشرفت‌های چشم‌گیر در سازمان‌ها و در نتیجه همه جامعه خواهیم بود. وجدان کاری، بازدهی کار را بالا برده و علاوه‌بر پیشرفت اداره، سازمان، شرکت و یا کارگاه مورد نظر، سبب رشد مهارت‌های فردی اشخاص نیز می‌شود.
وجدان کاری موجب کسب رضایت مشتریان نیز خواهد شد. همین مورد می‌تواند سود زیادی به مجموعه برساند. مهم‌تر از آن، سبب ترویج این رفتار در تمام جامعه شده و به پیشرفت کشور نیز کمک خواهد کرد. به‌طور کلی فواید وجدان کاری شامل افزایش انگیزه در کارکنان، ایجاد دوستی بین اعضای مجموعه، افزایش رضایت شغلی و بالارفتن بازدهی کارها می‌شود.
