سواد داده در سازمان یا Data Literacy چیست؟

سواد داده چیست؟

سواد داده فراتر از هوش مصنوعی و داده‌ها به اطلاعات خامی گفته می‌شود که در بخش‌های مختلف از سازمان‌ها وجود دارد؛ مانند تصاویر، فرایندها، اعداد و ارقام و دیدگاه مختلف کارکنان به مسائل سازمانی. این داده‌ها برای پیشگیری از بحران‌های چالشی سازمانی و حل مسائل سازمانی استفاده می‌شوند؛ به همین دلیل جمع‌آوری آن‌ها به‌شکلی هدفمند برای تصمیم‌گیری‌های درست و بجا و استخراج اطلاعات ضروری است. مدیران برای پیشبرد اهداف سازمان به اطلاعات نیاز دارند؛ بنابراین داده‌ها می‌توانند در تولید اطلاعات ارزشمند و مهم کمک‌کننده باشند، اما سواد داده در سازمان (Data litrecy) برای سازمان‌هایی که می‌خواهند از آن استفاده کنند چند ویژگی کلیدی دارد که در ادامه با آن‌ها آشنا خواهید شد.

منظور از سواد داده در سازمان (Data literacy) چیست؟

سواد داده درواقع توانایی خواندن، نوشتن، کار کردن، تجزیه و تحلیل و برقراری ارتباط با داده‌هاست و کمک می‌کند کارگران معنا را به‌خوبی به یکدیگر منتقل کنند و مواردی را از ماشین‌ها و داده‌ها بپرسند، دانشی را بسازند و تصمیم‌گیری کنند. برای مسلط شدن به سواد داده در سازمان ابتدا باید بدانید داده‌ها چگونه جمع‌آوری شده‌اند. سپس در مرحله‌ بعد بدانید چه چیزهایی برای یادگیری وجود دارند و در مرحله آخر که بسیار مهم است باید آگاهی داشته باشید اطلاعات شما تا چه حد مطمئن است.

مدیران باید معنای سواد داده را بدانند و بتوانند زبان مشترکی برای یادگیری هر چه بیشتر انتخاب کنند. شرکت‌ها و سازمان‌ها همواره به دنبال یافتن راهی برای سواد داده‌ای نیروی کار خود هستند؛ چراکه سواد داده‌ی ضعیف یکی از موانع اصلی در ایجاد تیم‌های قوی داده و تجزیه و تحلیل است.

چرا به سواد داده احتیاج داریم؟

در گذشته سازمان‌ها افراد متخصص و ماهر کمتری را در اختیار داشتند، اما امروزه چون شرکت‌ها و سازمان‌ها داده‌های بسیاری را در دسترس دارند و فناوری‌ها نیز قابلیت تجزیه و تحلیل دارند، سواد داده‌ای اهمیت یافته است؛ درنتیجه تقریباً تمامی کارمندان باید سطح آگاهی بالایی داشته باشند.

مراحل ایجاد سواد داده‌ای سازمانی

برای ایجاد سواد داده در سازمان (Data literacy) می‌توانید از مراحل زیر استفاده کنید.

• تمایز قائل شدن میان سواد داده‌ای و سواد فنی: کسب و کارها و شرکت‌ها بیشتر تمرکز خود را به آموزش افراد در زمینه ابزارهای سخت و فنی می‌گذارند، اما شما می‌توانید روی آموزش داده‌ها تمرکز کرده و زمان بیشتری را صرف کنید تا به نتایج مطلوبی دست یابید.
• توجه به مهارت‌های پایه‌ای کارکنان: ابتدا به دانستن و مهارت‌های پایه‌ای کارکنان توجه کنید تا بتوانید برنامه مطلوبی را برای چگونگی ارتقای سطح کارگران ایجاد کنید که با این روش کارگران به ارزیابی و تجزیه سواد داده‌ای خود می‌پردازند.
• استفاده از زبان مشترک: توسعه زبان مشترک در سراسر سازمان درباره‌ داده‌ها و یادگیری بیشتر و سپس ایجاد زبان رایج برای ایجاد فرهنگ داده امری بسیار ضروری است.
• یادگیری هر کسی متفاوت است: برخی کارمندان با دوره‌های خودگردان و برخی دیگر با دوره‌های عملی به بهترین شکل مهارت‌ها را یاد می‌گیرند؛ پس یادگیری‌ها در هر فردی متفاوت است.
• ایجاد فرهنگ یادگیری: بهتر است مدیران محیطی را در سازمان فراهم کنند که فرهنگ یادگیری مستمر برای همگان در آن به وجود بیاید.

اهمیت سواد داده در سازمان (Data litrecy) چیست؟

سواد داده سبب برتری شما می‌شود. برخی سازمان‌ها نیز چون از داده‌ها و تجزیه و تحلیل برای داده استفاده می‌کنند از سازمان‌هایی که بهره می‌برند برتری دارند. همچنین گاهی با اینکه داده‌ها وجود دارند اما نمی‌دانید باید چه کاری انجام دهید؛ درنتیجه دچار آشفتگی و سردرگمی خواهید شد؛ پس داده‌ها زمانی ارزشمند هستند که شما درک و تفسیر درستی از آن‌ها داشته باشید. کارایی داده‌ها و اینکه در کجا می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید امری بسیار مهم در سواد داده‌ای سازمان‌هاست.

روش‌های به‌کارگیری سواد داده‌ در سازمان‌ها

سواد داده‌ای که با کسب و کار شما ارتباط دارند در جلب رضایت مشتریان و بهبود کسب و کار سازمان‌ها بسیار مؤثر است. امروزه هوش تجاری و داده‌ها در همه جا هستند و در کسب و کارها نیز در دسترس هستند. از جمله روش‌های درست به‌کارگیری سواد داده در سازمان‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

1. ابتدا با استفاده از هوش تجاری و ابزارهای مدرن داده‌ها را جمع‌آوری کنید و نحوه‌ استفاده از آن‌ها را بیاموزید.
2. با تمرکز بر حوزه‌های مختلف شکاف را کاملاً شناسایی و زمینه بهبودی آن‌ها را فراهم کنید. علاوه بر هوش تجاری اطلاعات کامل و یکسان را در انبار کارمندان خود قرار دهید و اجازه‌ دسترسی را برای همگان فراهم کنید.
3. به کارمندان خود اعتمادبه‌نفس بدهید تا بتوانند برای تصمیم‌گیری از داده‌ها استفاده کنند.
4. سواد داده‌ای خود را افزایش دهید و سعی کنید همیشه در حال یادگیری باشید.

سواد داده در سازمان چه ویژگی‌هایی دارد؟

در سواد داده در سازمان‌ها (Data litrecys) ویژگی‌های مشترکی وجود دارد که موجب توسعه آن‌ها می‌شود که از جمله این ویژگی‌ها می‌توان موارد زیر را نام برد.

• سواد داده: به توانایی خواندن، نوشتن، مدیریت و تجزیه و تحلیل داده‌ها سواد داده گفته می‌شود. داشتن سواد داده یکی از شروط سازمان‌های داده‌محور و سبب افزایش تعامل کارمندان می‌شود؛ بنابراین برای پاسخ به پرسش‌های متعدد مشتریان نیازمند کارمندان مسلط به سواد داده هستیم.
• انتخاب مدیران توانمند و مناسب: یک مدیر توانمند باید خلاق، پرشور و دارای قدرت رهبری بالایی باشد تا به مسئولیت‌های خود به‌خوبی عمل کرده و کارمندان سازمان را به‌خوبی هدایت و راهنمایی کند. مدیران داده‌محور رویکردهای سنتی و تجربی را به چالش می‌کشند و فرهنگ داده‌محور را در سازمان توسعه می‌دهند.
• امکان دسترسی راحت به داده‌ها به کارمندان: برای اینکه کلیت سواد داده در سازمان کسب و کار آسیب نبیند می‌توان به کارمندان سازمان اجازه‌ دسترسی به داده‌ها را داد؛ چراکه در صورت اجازه‌ ندادن سازمان به دسترسی کارمندان ممکن است احساس کنند به آن‌ها بی‌اعتماد هستند؛ پس برای توسعه سواد داده در سازمان داده‌ها به‌سرعت و کامل در اختیارشان قرار می‌گیرد.
• اتوماسیون مدیریت داده‌ها: بررسی حجم فعالیت‌های مدیریت داده‌ای از راه‌های تشخیص سازمان داده‌محور است. اتوماسیون مدیریت داده‌ها دو مزیت خاص دارد: بهینه کردن تصمیم‌گیری‌های داده‌محور و بازنگری کردن در استراتژی کسب و کار. رویکردها و مدیریت‌های دستی می‌تواند سرعت کارها را پایین بیاورد؛ پس برای جمع‌آوری داده‌ها و ذخیره آن‌ها در سازمان می‌توانید به خودکارسازی فرایند اتوماسیون اداری روی آورید.
• ایجاد فرهنگ سازمانی داده‌محور: درواقع هر چقدر میزان دسترسی به داده‌ یک سازمان برای کارمند بیشتر باشد، فرهنگ سازمانی داده‌ها بالاتر خواهد بود. برای افزایش این فرهنگ باید میزان سطح سواد و دسترسی به منابع آموزشی استفاده از داده‌ها مدنظر قرار بگیرد؛ چراکه سبب تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر داده‌ها خواهد شد.

سخن پایانی

امروز با وجود فناوری‌های جدید، سواد داده برای سازمان‌ها و کارمندان اهمیت بسیاری دارد و نیاز است همه‌ کارمندان در هر رده‌ای با استفاده از ابزارها و داده‌ها به درک درست و تفسیر مناسب در هر شرایطی دست یابند. هر سازمانی با بالا بردن سواد داده‌ای خود درواقع مهارت‌های کارمندان خود را بالا می‌برد و موجب رونق و توسعه کسب و کار سازمان خود می‌شود؛ بنابراین دانش داده‌ای به رشته و شغل خاصی محدود نمی‌شود و در همه‌ زمینه‌ها لازم است و در حوزه‌ گسترده‌ای از رشته‌ها و مشاغل جای دارد. درواقع سواد داده باید به فرد کمک کن متفاوت از بقیه فکر کند و بتواند به‌درستی عمل کند. همچنین مشکلات واقعی کسب و کار را درک کرده و با استفاده از بینش‌های هوشمند برای درک مشکلات اقدام کند؛ یعنی افرادی که سواد داده‌ای دارند می‌توانند بهتر تصمیم بگیرند.

پرسش‌های متداول

1. منظور از سواد داده چیست؟

در یک سازمان باید مدیر و کارمندان، توانایی رهبری و مدیریت، تجزیه و تحلیل داده‌ها را داشته باشند، دانش بسازند، تصمیم‌های درست بگیرند و بتوانند معنا را به دیگران انتقال دهند.

2. ویژگی‌های مهم سواد داده چیست؟

سواد داده، انتخاب مدیران توانمند و مناسب، امکان دسترسی راحت به داده‌ها، اتوماسیون مدیریت داده‌ها و ایجاد فرهنگ سازمانی داده‌محور از ویژگی‌های مهم سواد داده در سازمان است.

3. سازمان داده‌محور چگونه سازمانی است؟

سازمانی است که می‌داند برای تصمیم‌گیری و داده‌محور بودن باید در جمع‌آوری داده‌ها، پالایش آن‌ها و انتخاب مناسب‌ترین راه‌ها برای استفاده از اطلاعات به‌دست‌آمده به کاوش‌های عمیق نیاز است تا موجب توسعه و سودآوری بالا در سازمان شود.

4. سواد داده چگونه می‌تواند سازمان شما را ارتقا دهد؟

سواد داده مهارتی بسیار بزرگ و ارزشمند است و به کارمندان سازمان کمک می‌کند مشکلات را شناسایی کنند و تصمیم‌های مهم مبتنی بر داده را بگیرند. همچنین مشتری‌های خود را بشناسند و فضایی رقابتی با سایر سازمان‌ها را ایجاد کنند.

5. سه مرحله سواد داده کدام‌اند؟

• داده‌ها چگونه جمع‌آوری می‌شوند؟ 
• چه چیزهایی برای یادگیری بیشتر وجود دارد؟ 
• اطلاعات تا چه حد مطمئن هستند؟T