انسان به طور ذاتی علاقمند به برقراری ارتباط با دیگران است، علاوه‌بر آن برای رفع نیازهای خود مجبور است که با افراد متفاوتی در سطح جامعه در ارتباط باشد. فردی که خواستار دستیابی به موفقیت در روابط فردی و اجتماعی خود است باید توانایی ایجاد ارتباط موثر با افراد دیگر را داشته باشد. مهارت ارتباط موثر یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های یک انسان است، به این دلیل که روی تمامی جنبه‌های زندگی انسان تاثیر می‌گذارد؛ به نوعی به پیشرفت انسان در زندگی بسیار کمک خواهد کرد.
به یاد داشته باشید که هیچوقت برای کار کردن روی مهارت ایجاد ارتباط موثر دیر نیست و در هر سنی می‌توانید این مهارت را در خود تقویت کنید. برخلاف چیزی که اکثر مردم فکر می‌کنند، ارتباط اثربخش چیزی فراتر از انتقال اطلاعات بین افراد بوده و معنای کلی آن فهم هدف و احساساتِ نهفته در اطلاعات است.
در ارتباط موثر شما می‌توانید به ساده‌ترین و بهترین شکل ممکن پیام موجود در مغز خود را به دیگران انتقال دهید؛ بهتر است بدانید که توانایی ارتباط موثر در جامعه تنها به انتقالِ خوبِ پیام‌ها محدود نمی‌شود و شما با دسترسی به این به این توانایی می‌توانید احساسات طرف مقابل خود را نیز به درستی درک کنید. یکی از مهارت‌های مفید برای ایجاد ارتباط موثر با دیگران، مهارت گوش دادن است. مهارت گوش دادن به خوبی می‌تواند شما را در مسیر رسیدن به ارتباط موثر با دیگران یاری کند. در ادامه‌ی مقاله به معرفی انواع راه‌های ارتباطی و نحوه‌ی دستیابی به آن‌ها می‌پردازیم.
انواع ارتباط موثر
در دنیای مدرن امروز ارتباط اثر بخش با دیگران فقط از طرق گفت‌وگو حاصل نمی‌شود و انواع مختلفی دارد که در ادامه‌ی متن به معرفی آن‌ها می‌پردازیم:
- ارتباط کلامی: اولین و تاثیرگذارترین نوع ارتباط انسانی، ارتباط کلامی است. این نوع ارتباط از طریق روش‌های مختلف مانند، گفت‌وگوی تلفنی، مصاحبه‌ها و صحبت‌های حضوری را در بر می‌گیرد. اگر بتوانید روی ارتباط کلامی خود کار کنید خیلی زود به توانایی ارتباط موثر دست پیدا می‌کنید و در نهایت می‌توانید اهداف خود را به راحتی و بدون پیش آمدن سوءتفاهم بیان کنید.
[irp posts=”8340″ ]
این نوع ارتباط در هر زمینه‌ی اجتماعی که فکرش را بکنید از جمله آزمون‌های استخدامی یا مذاکرات و… به شما کمک خواهد کرد.
- ارتباط تصویری: دومین ارتباط موثر در روابط انسانی ارتباط تصویری است که تمامی تصاویر و نمودارها و جداول را شامل می‌شود. البته لازم به ذکر است که این نوع ارتباط به خودی‌خود از ارزش بالایی برخوردار است و نباید گفت که چون کلامی در این ارتباط جا‌به‌جا نمی‌شود پس انتقال‌دهنده‌ی خوبی نیست؛ چون خودتان به خوبی می‌دانید احساساتی شدن با دیدن یک تصویر چگونه است!
- ارتباط نوشتاری: سومین نوع ارتباط ارتباط نوشتاری نام دارد. ارتباط نوشتاری به معنای میزان تاثیرگذاری متن و معنا و مفهوم داخل یک نوشته است. گاهی اوقات با خواندن آثار یک نویسنده یا شاعری که چند قرن قبل از ما می‌زیسته، آن‌چنان تاثیری در ما به وجود می‌آید که تا مدت‌ها آن متن را فراموش نمی‌کنیم. به این تاثیر ارتباط نوشتاری می‌گویند؛ یعنی شما بتوانید بدون ردوبدل کردن صحبتی و تنها از طریق استفاده از کلمات بتوانید احساسات و مفهوم مورد نظر خود را به دیگران انتقال دهید.
- ارتباط غیر کلامی: چهارمین و آخرین نوع ارتباط هم ارتباط غیر کلامی نام دارد. در این نوع، از ارتباط موثر تنها زبان بدن و حالت صدا و حالت ادا کردن کلمات توسط فرد مورد توجه قرار می‌گیرد. به طور کلی ارتباط غیر کلامی به همراه ارتباط کلامی استفاده می‌شود؛ به این معنی که اگر ارتباط کلامی و سخنان شما پنجاه درصد یک ارتباط موثر در جامعه باشد، نیمه‌ی باقی مانده متعلق به ارتباط غیر کلامی شماست.
مهارت‌های برقراری ارتباط موثر
1. خودتان باشید
درتمام طول صحبت‌های خود سعی کنید که خودتان باشید!
آیا تا به حال حین صحبت با کسی متوجه شدید که ممکن است این فرد خودش نباشد و تنها در حال تظاهر باشد؟
پس جهت القا نکردن همچین حسی در دیگران سعی نکنید که خوتان را متفاوت از آنچه که هستید نشان دهید و اگر حس می‌کنید که ویژگی منفی در شما وجود دارد بهتر است انرژی خود را جهت بهبود بخشیدن به آن ویژگی بکنید به جای این که تظاهر کنید.
2- بر ذهن خود مسلط باشید
ذهن و ناخودآگاه شما تاثیر بسیاری بر رفتار و حالات کلی شما دارند، پس سعی نکنید که درباره فرد مخاطبتان هیچ‌گونه قضاوتی انجام دهید و اجازه دهید آن فرد خودش را به درستی به شما معرفی کند. سعی کنید برای ایجاد یک ارتباط موثر در کسب‌وکار خود، آرام و صبور باشید و همان طور که دوست ندارید دیگران درباره شما پیش‌داوری کنند، شما نیز برابر آن‌ها این کار را انجام ندهید.
3- با مخاطب خود تماس چشمی برقرار کنید
تفاوتی نمی‌کند که در گفت‌وگو شما مخاطب باشید یا این که خودتان فردی را مورد خطاب قرار داده باشید در هر دو حالت باید ارتباط چشمی خود را با فرد مقابل حفظ کنید. ایجاد و حفظ ارتباط چشمی می‌تواند شما را به عنوان فردی با اعتماد به نفس بالا به دیگران معرفی کند.
4. از زبان بدن استفاده کنید
همواره توجه داشته باشید که کلام و زبان بدنتان در یک راستا عمل کنند، بهتر است که زبان بدن بیش از حد پر انرژی نباشد و بهتر است که خیلی هم ساکن نباشید؛ پس سعی کنید همواره حد متوسطی از جنب و جوش را در رفتار خود حفظ کنید.
5. به عنوان یک شنونده، منفعل نباشید
توجه داشته باشید که برای ایجاد ارتباط موثر و آداب و معاشرت در محیط کار بهتر است که شخصیت فعالی را از خود به نمایش گذارید. به این معنی که اگر طرف مقابل شما در حال صحبت و توضیح دادن مسائل است بهتر است که در بحث او شرکت کنید و گاهی بین بحث از او سوال بپرسید، منفعل بودن بیش از حد می‌تواند شما را خجالتی نشان داده و باعث عدم توانایی در برقراری ارتباط موثر شود.
6. شمرده شمرده صحبت کنید
جهت برقراری ارتباط موثر سعی کنید که کلمات را شمرده و به طور کامل ادا کنید، سریع صحبت کردنِ شما شاید از روی عجله نباشد؛ اما می‌تواند این حس را به مخاطب القا کند که شما برای به پایان رساندن این بحث عجله دارید و در نهایت مخاطبتان را مضطرب و خجالت زده کنید.
7. در بحث مثبت گرا باشید
استفاده از کلماتی که دارای بار مثبت هستند می‌تواند شما را در ایجاد ارتباط اثر بخش یاری کند. همواره سعی کنید کلمات منفی را از ذهن خود به کلی پاک کرده و یا با کلمات مثبت جایگزین کنید. استفاده از کلمات مثبت می‌تواند شما را فردی آینده نگر و مثبت اندیش معرفی کند و اینگونه مخاطبتان حس خوبی را از مصاحبت با شما دریافت کرده و در نهایت راحت تر به شما اعتماد می‌کنند.
ذهن شما به طور پیش‌فرض تمایل دارد که نکات منفی یک بحث، یک شخص و… را بزرگ‌تر از آنچه است جلوه دهد به همین خاطر بهتر است استفاده از کلماتی که دارای بار منفی هستند را به حداقل برسانید.
8. ابراز کنید که توانایی حل مسائل را دارید
در هنگام بحث با افراد سعی کنید وضعیت حاکم و برنامه هایی که برای آینده دارید را به طور کامل و مفید توضیح دهید. سعی نکنید خودتان را اثبات کنید و دائما از موفقیات گذشته‌ی خود تعریف کنید؛ البته معرفی دستاوردهایتان مهم است، اما نباید بخش اعظمی از زمان مصاحبه را به تعریف درباره خودتان اختصاص دهید. به طور کلی بهتر است که با دست پر و ذهنی پر از برنامه به مصاحبه بروید و سعی کنید که وضعیت حاکم را بهتر کنید.
9. حالات چهره افراد مقابلتان را درک بشناسید
یکی از راهکارهای ارتباط موثر با دیگران تقویت هوش هیجانی است، هوش هیجانی همان بخش از ذهن است که توانایی درک افراد و فهم موقعیت‌ها و به طور کلی توانایی برقراری ارتباط موثر با دیگران را فراهم می‌کند.
با تقویت هوش هیجانی خود می‌توانید به راحتی با نگاه به حالات چهره افراد تا حدودی متوجه مفاهیم سطحی داخل مغزشان شوید.
10. پس چشم ها را از قلم نندازید!
حالت چشم‌ها هیچگاه به شما دروغ نمی‌گویند و از طریق برقراری ارتباط چشمی می‌توانید متوجه نکاتی که فرد ممکن است از شما پنهان کند شوید و حتی بازخورد بهتری بگیرید.
11. مفهومی یکپارچه ارائه دهید
برای توضیحات خود مسیر در نظر بگیرید، سعی کنید مفاهیمی که ارائه می‌دهید درهم و برهم نباشند و مخاطب را گیج نکنند. همواره برای برقراری ارتباط اثربخش تلاش کنید که کلام و زبان بدن و نگاه خود را در یک راستا نگه دارید و فراموش نکنید که صحبت‌هایتان به اصطلاح از هر دری سخنی نباشد و در نهایت یک مفهوم بنیادی و مهم را به مخاطب ارائه کند.
[irp posts=”11072″ ]
چه چیزی مانع برقراری ارتباط موثر می‌شود؟
تا اینجا سعی کردیم شما را با توانایی برقراری ارتباط موثر و راه‌های تقویت آن آشنا کنیم، در این قسمت شما را با موانع آن نیز آشنا خواهیم کرد.
1. عدم تمرکز
سعی نکنید که چندین کار دشوار را همزمان با هم پیش ببرید، در این صورت قادر نخواهید بود کارها را از یکدیگر تفکیک کنید و در ایجاد ارتباط موثر دچار مشکل خواهید شد.
مثلا سعی نکنید زمانی که در حال بررسی گوشی موبایل خود هستید یا مثلا در حال چک کردن برنامه کاری خود هستید از نشانه‌های کلامی یا غیر کلامی نیز استفاده کنید، اینکار می‌تواند روند پیش بردن هردوکار را تا حدی برای شما مشکل کند.
2. موانع فیزیکی
گاهی اوقات دلیل عدم توانایی شما در برقراری ارتباط ربطی به شخص شما ندارد و صرفا به علت ناهماهنگی‌هایی در محیط اطراف شما رخ می‌دهد. عواملی مانند سروصدای محیط اطراف یا حتی آب‌وهوای نامناسب می‌تواند باعث پرت شدن حواس شما و عدم توانایی در تمرکزتان شود. بهترین راهکار برای مقابله با عوامل بیرونی تمرین تمرکز بر مفهوم خود و عدم اعتنا به اختلالات است.
3. استرس و اضطراب
استرس و اضطراب از آن دسته عواملی هستند که می‌توانند روند یک گفت و گو و یا یک مصاحبه را به کلی به هم بریزند و مانع از پیشرفت شما به سمت هدف شوند. هنگامی که دچار اضطراب و یا استرس می‌شوید سعی نکنید که با حرف‌های بیهوده یا علائم غیر کلامی این استرس و اضطراب را کنترل کنید.
4. تفاوت در دیدگاه و نگرش
در قسمت مهارت‌های ارتباطی از توانایی درک نظرات دیگران صحبت کردیم و به طور کلی متوجه شدیم که یکی از ارکان اساسی برقراری ارتباط با دیگران درک منظور و مفهوم سخنان آن‌هاست. حال باید به این موضوع نیز توجه کرد که تفاوت در دیدگاه و نظرات گاهی اوقات می‌تواند برای ما دردسرساز باشد، به این صورت که ممکن است ما به عنوان سخن‌گو در برابر مخاطبمان جبهه بگیریم فقط به این دلیل که در یک مسئله با ما هم نظر نیست. این مشکل ریشه در آن ویژگی شخصیتی دارد که از ما فردی متعصب ساخته و با تعصب بی‌جا روی یک نظر یا عقیده به راحتی به ما در جبهه‌گیری در مقابل دیگران کمک می‌کند.
5. رفتار های سمی!
رفتارهایی مانند نصیحت کردن، کنترل کردن تصمیمات، قضاوت کردن و بسیاری دیگر از رفتارهایی مانند این رفتارها که در دسته‌ی رفتارهای سمی قرار می‌گیرند باعث ضعف در برقراری ارتباط موثر در کار خواهند شد و ممکن است این حس را به مخاطب شما القا کند که شما سعی در کنترل آن‌ها دارید و خود را بالاتر از آن‌ها می‌بینید!
سخن پایانی
انسان‌ها به صورت کلی موجودات اجتماعی هستند و به برقراری ارتباط با یکدیگر علاقه زیادی دارند. نحوه برخورد با دیگران و برقراری ارتباط با احساسات آن‌ها می‌تواند در زمینه‌های مختلفی مهم و مفید باشد. در فضاهایی مانند خانواده، دانشگاه، محل کار و.. نحوه برقراری ارتباط می‌تواند تاثیر زیادی بر موفقیت شما داشته باشد. در این مطلب مهم‌ترین نکات مهمی را درباره یادگیری برقرای ارتباط موثر با دیگران توضیح دادیم. همچنین به بررسی رفتارهایی که می‌تواند در نحوه برخورد شما با دیگران مضر باشد، پرداختیم.
