هر چیزی در زندگی دارای ارزش منحصر به خود است. در دنیای کسبوکار نیز، هر محصولی که تولید می‌شود یا هر خدمتی که ارائه می‌شود، دارای ارزش خاص خود است. هرچقدر یک شرکت، سازمان یا کسبوکار بکوشد تا با توجه به حیطه کاری خود، ارزش بهتری تولید کند (محصولات یا خدمات بهتری را ارائه کند) گام بلندی در جهت ارزش آفرینی در کسبوکار خود برداشته است. در ادامه قصد داریم تا بیشتر به مفهوم ایجاد ارزش در کسبوکار و همچنین اهمیت ارزش آفرینی در کسبوکار بپردازیم. چراکه هر نوع منافع شغلی و مالی، نتیجه ارزش آفرینی صحیح در حوزه کسبوکار است. اگر این مفهوم برای شما نیز اهمیت دارد، با ما همراه شوید.
منظور از ارزش آفرینی در کسب و کار چیست؟
ارزش آفرینی «Value Creation» فرآیند تبدیل نیروی کار و منابع به چیزی است که نیازهای دیگران را برآورده می‌کند. برای مثال، کشاورزانی که محصولات کشاورزی تولید می‌کنند، کارگرانی که چیزی در کارخانه می‌سازند و همچنین سایر کالاهای نامشهود مانند کدهای کامپیوتری و ایده‌های خلاقانه نیز، نوعی ارزش آفرینی در کسبوکار هستند. در بیان بیشتر ماهیت ارزش آفرینی در کسبوکار می‌توان گفت:
- ارزش آفرینی به معنای «خلق یک ارزش» است و «ارزش» به‌معنای چیزی سودمند است که هم تولید کننده و هم مصرف کننده بتوانند از آن بهره‌مند شوند.
- ارزش در سرتاسر یک کسبوکار، در حال ساخته شدن یا از بین رفتن است!
- ایجاد ارزش نقطه شروع برای هر کسبوکار در مقیاس کوچک یا مقیاس بزرگ است؛ یعنی ارزش آفرینی مستلزم ساخت محصولات و ارائه خدماتی است که برای مشتریان مفید باشد!
- ارزش آفرینی به‌معنای دادن چیزی ارزشمند برای دریافت چیز دیگری است که برای شما ارزشمندتر است؛ این تعریف، هزینه‌ها و منافع را در بر می‌گیرد!
- یک تولیدکننده پوشاک، در پی ارزش عامی که ایجاد می‌کند، مشتریان زیادی هم بدست می‌آورد؛ با توجه به این که همه مردم به پوشاک نیاز دارند و آن را تهیه می‌کنند، پس پوشش دادن این نیاز مردم، ارزش‌آفرینی برای آن‌ها است.
با توجه به آنچه که گفته شد، می‌توان فهمید که منظور از ارزش آفرینی در کسبوکار یا ایجاد ارزش در کسبوکار، خلق یا ارائه چیزی ارزشمند است که جامعه به آن نیاز داشته باشد و حاضر باشد بهای آن را بپردازد.
دلیل اهمیت ارزش آفرینی در کسب و کار
اهمیت ارزش آفرینی در کسبوکار، جای بحث دارد. چراکه این موضوع مختص انسان است. انسان به‌عنوان هوشمندترین موجود این سیاره، به ارزش نیاز دارد. ارزش به‌عنوان یکی از نیازهای انسان باید در زندگی وی وجود داشته باشد تا انسان بتواند احساس رضایت کند. اگرچه تمام مشاغل، خدمات و محصولات در جهت رفع نیازهای انسان ایجاد می‌شوند، اما همیشه مشاغلی موفق می‌شوند که در جهت ایجاد ارزش در کسبوکار، بهتر عمل کرده باشند. ارزش آفرینی باید هدف اصلی هر کسبوکار باشد، اما متأسفانه، برآورده شدن نیازهای مالی در اولویت کار بسیاری از کسب‌وکارها قرار گرفته است. در حالی‌که برآورده شدن نیازهای مالی یک کسبوکار، باید نتیجه ارزش آفرینی در آن کسبوکار باشد.
[irp posts=”11602″ ]
به‌عنوان نمونه بارز ارزش آفرینی در کسبوکار می‌توان به شرکت اپل «Apple» اشاره کرد. شرکت اپل از سال 1997 در صدد «راضی نگه داشتن» مشتریان خود بوده است. حفظ مشتری برای اپل، نه تنها به‌صورت مجازی بلکه به معنای واقعی کلمه حرفهای زیادی برای گفتن دارد. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که وفاداری اپل به برند در بالاترین سطح خود یعنی نزدیک به 92 درصد است. تمام این‌ها حاصل ارزش آفرینی اپل در کسبوکار خود است. اپل هرگز محصول بی‌کیفیت یا معمولی به مشتریان خود عرضه نمی‌کند، بلکه همیشه بهترین و منحصربه‌فردترین محصولات را برای مشتریان خود طراحی می‌کند که نتایج مالی و اعتباری بسیاری را نیز برای این شرکت در پی داشته است.
ایجاد ارزش در بخش‌های مختلف یک کسب و کار
تا به اینجا به اهمیت ارزش آفرینی در کسبوکار پی بردیم. درواقع هرگاه منافع مشتریان خود را در نظر داریم و تلاش می‌کنیم تا خدمات و محصولات باکیفیت و مناسبی را عرضه کنیم، در مسیر ارزش آفرینی در کسبوکار خود قرار داریم. با این وجود، در بیان ایجاد ارزش در بخش‌های مختلف یک کسبوکار می‌توان موارد زیر را بیان کرد:
- ایجاد ارزش برای مشتری
ایجاد ارزش برای یک مشتری، به معنای ایجاد محصولات و خدماتی است که حقیقتاً برای مشتری مفید باشند. چنین خلق ارزشی بر اساس محصول، فرآیند نوآوری و درک نیازهای مشتری در دنیای امروز اتفاق می‌اُفتد. شما می‌توانید با بررسی نیازهای مشتریان و طراحی محصولات مفید برای آن‌ها، به‌راحتی در جهت ایجاد ارزش برای مشتری‌های خود گام بردارید. پس از طراحی خدمت یا محصول می‌توانید از مشتریان خود بازخورد بگیرید و باز هم در جهت بهتر کردن خدمات و محصولات خود گام بردارید. اگر موفق شوید این موضوع را به‌صورت صحیح انجام دهید، به‌شدت بر تعداد مشتریان شما افزوده می‌شود که این خود به‌معنای افزایش سود کسبوکار شما خواهد بود.
- ایجاد ارزش برای کارکنان
شرکت‌ها نمی‌توانند محصولات و خدمات برجسته و باارزش را بدون کارکنان حرفهای و اختصاصی تولید کرده یا ارائه کنند. بنابراین باید ارزشی برای کارکنان ایجاد شود تا آن‌ها را تشویق کند بهترین تلاش خود را برای دستیابی به اهداف کلی کسبوکار ارائه دهند. با توسعه کارمندان، قدردانی کردن، استقبال از ایده‌های جدید و دادن قدرت تصمیم‌گیری به کارکنان می‌توان در جهت ایجاد ارزش برای آن‌ها گام برداشت. وقتی کارکنان از ارزش کافی در محیط کاری خود بهره‌مند باشند، فعالیتهای خود را با دقت و کیفیت بالاتری انجام خواهند داد که در نتیجه به ارزش آفرینی بهتر برای مشتریان آن کسبوکار منجر خواهد شد.
[irp posts=”10061″ ]
- ایجاد ارزش برای سرمایه‌گذاران
ایجاد ارزش برای سرمایه‌گذاران نیز مستلزم ارائه بازده بالا به‌صورت مداوم در سرمایه آن‌ها است. این موضوع به حاشیه سود جذاب و رشد درآمد قوی نیاز دارد. وقتی یک کسبوکار، ارزش آفرینی را رسالت خود قرار داده باشد، با جلب رضایت مشتریان و کارکنان خود می‌تواند سود مستمر دریافت کرده و در نتیجه، برای سرمایه‌گذاران نیز ارزش آفرینی کند. وقتی یک شرکت، ارزش آفرینی را در اولویت کار خود قرار داده باشد و در مسیر آن گام بردارد، درنهایت، با گذر از فرازونشیب‌های کاری، خواهد توانست رضایت سرمایه‌گذاران را جلب کرده و به‌صورت کلی ارزش آفرینی کند!
اگر تنها هدف هر کسبوکار خلق ارزش باشد، به این معنی است که هر سازمانی باید براساس فعالیتهای ارزش افزای اصلی خود تعریف شود. این موضوع به این معنی است که مک دونالد باید خود را به‌عنوان ارائه دهنده غذاهای باکیفیت در یک فضای دوستانه در سراسر جهان ببیند. هوندا باید خود را به عنوان سازنده و بازاریاب اصلی خودروهای باکیفیت ببیند. سایر برندهای برتر نیز باید به همین صورت شناخته شده و خود را تعریف کنند!
نحوه ایجاد ارزش در کسب و کار
نحوه ایجاد ارزش در کسبوکار می‌تواند به‌صورت‌های مختلفی انجام شود. بنابراین اگر اهمیت ارزش آفرینی در کسبوکار را درک کرده‌اید و حالا می‌خواهد در کسبوکار خود ارزش آفرینی کنید، می‌توانید به موارد زیر توجه کنید:
- ایجاد ارزش با پیدا کردن یک ارزش جدید
انسان نیازهای مادی و معنوی بسیاری دارد که برای برطرف کردن بیشتر آن‌ها، هنوز راه‌حلی پیشنهاد نشده است. در عصر حاضر، با افزایش استرس و کمتر شدن وقت آزاد افراد، می‌توان به ایجاد ارزش‌های جدید فکر کرد. برای مثال، تا 20 سال پیش، مشاغلی همچون مدیر محتوا، برنامه‌نویس، مدیر برگزاری مراسم، مشاوره ژنتیک، اپراتور، سئوکار، اینفلوئنسر و… وجود نداشتند؛ اما با بیشتر شدن نیازهای انسان برای زندگی در عصر حاضر، این مشاغل جدید ایجاد شده‌اند. بنابراین شما نیز می‌توانید توجه کنید و ببینید چه خدمت یا محصول جدیدی را می‌توانید ارائه کنید که مردم در عصر حاضر به آن نیاز مبرم داشته باشند و از این طریق ارزش آفرینی کنید!
- ایجاد ارزش با بهبود عملکرد
در گذشته بیشتر کارها با دشواری صورت می‌گرفتند. برای مثال، خدمات کشاورزی، دامداری، خرید یا حتی پرداخت قبوض به زمان و انرژی زیادی نیاز داشت. اما امروزه با ارائه دستگاه‌ها و سیستم‌های جدید، کارها با سهولت بیشتری انجام می‌شوند. برای مثال، امروزه برای پرداخت قبوض، نیازی به مراجعه حضوری به بانک نداریم، بلکه می‌توانیم آن را با اپلیکیشن‌های پرداخت انجام دهیم. ارائه ماشین‌آلات جدید سبب ایجاد مشاغل جدیدی شده که کشاورزی و دیگر فعالیتهای مشابه را راحت‌تر کرده‌اند. برخی از افراد صرفاً مسئول خرید هستند و با برعهده گرفتن خریدهای افراد، در وقت آن‌ها صرفه‌جویی می‌کنند. اگر شما نیز بتوانید سبب بهبود عملکرد در یک کار شوید، ارزش جدیدی ایجاد کرده‌اید که می‌تواند برای شما منافع مالی و اعتباری خوبی به همراه داشته باشد!
- ایجاد ارزش با ارائه قیمت مناسب‌تر
ارائه قیمت پایین‌تر و مناسب‌تر برای محصولی با همان کیفیت محصولات مشابه، نمونه رایجی از ارزش آفرینی در کسبوکار است. افراد می‌توانند با دسترسی به مواد خام ارزان‌تر یا حتی با گذشتن از بخشی از سود شخصی خود، قیمت مناسب‌تری را برای یک محصول ارائه دهند. در این صورت مشتریان می‌توانند با نرخ کمتر، همان محصول همیشگی را خریداری کنند. البته این موضوع در صورتی با ایجاد ارزش همراه است که حتماً کیفیت محصول در حد مناسب قرار داشته باشد. چراکه اگر قرار باشد با پایین آوردن قیمت، کیفیت محصول نیز پایین بیاید، این موضوع به هیچ وجه با ارزش آفرینی همراه نخواهد بود.
- ایجاد ارزش با افزایش اطمینان از خرید
بیشتر افراد در هنگام خرید، ترس یا استرس دارند. درواقع آن‌ها نگرانند محصولی که خریداری می‌کنند، چندان خوب نباشد. در این صورت شما می‌توانید با ارائه اطمینان، ریسک خرید را برای افراد کاهش داده و از این طریق به ارزش آفرینی در کسبوکار خود بپردازید. مواردی همچون ارائه خدمات پس از فروش، ارائه گارانتی بازگشت وجه در صورت نارضایتی، ارائه ویدئو یا فایل آموزشی برای استفاده از محصول و… همگی در جهت ایجاد اطمینان از خرید صورت می‌گیرند که نوعی ارزش آفرینی در کسب‌وکارها محسوب می‌شوند.
- ایجاد ارزش با افزایش کیفیت
افزایش کیفیت محصولات نیز می‌تواند به‌عنوان ایجاد ارزش در کسب‌وکارها مطرح باشد. البته این موضوع به ندرت در کسب‌وکارهای کشورمان مشاهده می‌شود. آنچه ما می‌بینیم، در اکثر موارد، کاهش کیفیت محصولات است. اما اگر صاحبان کسبوکار بدانند که با کاهش کیفیت محصولات، به مدیریت فرآیند کسب و کار خود ضربه می‌زنند، هرگز چنین استراتژی را برنمی‌گزینند. بلکه سعی می‌کنند با افزایش کیفیت یا حداقل با حفظ کیفیت قبلی محصولات خود، ارزش آفرینی را محقق کنند و از ثمرات آن در بلند مدت بهره بگیرند!
- ایجاد ارزش با نحوه رفتار با مشتریان
شاید نحوه رفتار با مشتریان، چندان به‌عنوان ایجاد ارزش در کسب‌وکارها مطرح نباشد؛ اما با توجه به اینکه انسان یک مخلوق کاملاً احساساتی است و در هنگام خرید نیز بشدت از احساسات خود پیروی می‌کند، رفتار مناسب با مشتری در هنگام ارائه خدمات و محصولات می‌تواند یک ارزش آفرینی بزرگ برای آن‌ها باشد.
حتماً شما نیز این تجربه را داشته‌اید که به یک محصول نیاز مبرم داشته‌اید، اما صرفاً بخاطر رفتار نامناسب فروشنده، از خرید آن صرف‌نظر کرده‌اید یا به محصولی چندان نیاز نداشته‌اید، اما رفتار دوستانه و صادقانه فروشنده سبب شده است تا با خوشحالی آن محصول را خریداری نمایید. بنابراین اگر محصول یا خدمت شما در حال حاضر از کیفیت و قیمت مناسب برخوردار است، با فراگیری نحوه صحیح رفتار با مشتریان، می‌توانید ارزش آفرینی جدیدی را ارائه کنید.
- ایجاد ارزش با ارائه آموزش به مشتریان
با توجه به اینکه ارزش آفرینی به کارمندان و سرمایه‌گذاران در گرو ارزش آفرینی برای مشتریان قرار دارد و موضوع ارزش آفرینی به مشتریان دارای تنوع بالایی است، بنابراین در این راستا می‌توان روش‌های بسیار زیادی را پیشنهاد داد که یکی دیگر از این روش‌ها، ارائه آموزش به مشتریان است. اگر شما محصول خاصی را می‌فروشید یا خدمت خاصی را ارائه می‌کنید، می‌توانید شیوه‌های صحیح به‌کارگیری آن محصول یا خدمت را در یک صفحه اجتماعی قدرتمند، به‌صورت رایگان (یا حداقل با یک هزینه اندک) آموزش بدهید. در این صورت، مشتریان شما می‌توانند از آن آموزش‌ها بهره گرفته و با این ارزش آفرینی به برند شما وفادار باقی بمانند.
موارد فوق، برخی از نمونه‌های ارزش آفرینی هستند که بسته به نوع کسبوکار می‌توان از یک یا چند مورد از آن‌ها استفاده کرد. در هر صورت ارزش آفرینی با احترام به کل یک سیستم کاری، اعم از کارکنان، مشتریان و سرمایه‌گذاران محقق می‌شود. وقتی سرمایه‌گذاران را جدی می‌گیرید، اما به کارکنان یا مشتریان بی‌توجه هستید، طبیعتاً ارزش آفرینی هم به‌شکل صحیح ایجاد نخواهد شد.
نکات تکمیلی ارزش آفرینی در کسبوکار
اهمیت ارزش آفرینی در کسبوکار به حدی است که باید این موضوع فراتر از اهداف مالی یک شرکت، سازمان یا کسبوکار قرار بگیرد. در اینجا برخی از نکات تکمیلی ارزش آفرینی در کسبوکار را می‌توان به‌صورت زیر بررسی کرد:
- آنچه که یک کسبوکار را سودده یا حتی یک سازمان را ماندگار می‌کند، ارزش آفرینی است، نه صرفاً تحقق اهداف مالی.
- ارزش آفرینی به معنای افزودن چیزی به جهان است که موجب تسهیل زندگی و کسبوکار برای دیگران می‌شود
- بدون ارزش آفرینی صحیح، نمی‌توان انتظار سود مستمر را داشت.
- صداقت می‌تواند اولین ارزش یک کسبوکار برای مشتریان آن باشد. درواقع وقتی صداقت وجود نداشته باشد، یک ارزش بزرگ در کسبوکار کم است.
- بیشتر افراد تصور می‌کنند که انجام کارهای باکیفیت و صادقانه، سود چندانی به همراه ندارد؛ اما باید به این نکته واقف شد که کارهای باکیفیت و صادقانه شاید در کوتاه مدت به اندازه کارهای بی‌کیفیت اما زرق و برق‌دار سوددهی نداشته باشند، اما در میان‌مدت و بلندمدت، بسیار سودده و البته ماندگار خواهند بود (اگرچه هزاران نوع بیسکوییت جدید با طرح‌های متنوع در کشور عرضه شده، اما بیسکوییت‌های ساقه طلایی همچنان فروش خود را دارند و بخاطر حفظ کیفیت در درازمدت، همچنان محصولات باارزشی در بازار تلقی می‌شوند!)
موارد فوق نکاتی هستند که ارزش آفرینی حقیقی را به ما یادآور می‌شوند. در هر صورت کسب‌وکارهای حقیقی با ارزش همراه هستند و کسب‌وکارهای غیرواقعی و موقتی، ارزش آفرینی را جدی نمی‌گیرند. کسبوکار شما جزو کدام‌یک از این دسته‌ها است؟!
آیا ارزش آفرینی در کسب‌وکارهای ایرانی امکان‌پذیر است؟
با توجه به اینکه نرخ بالای تورم در کشور ما بیداد می‌کند و وضعیت اقتصادی برای بیشتر کسب‌وکارها با دشواری همراه است، ممکن است تصور کنید که ایجاد ارزش در کسب‌وکارهای ایرانی چندان آسان نیست یا حتی امکان‌پذیر نیست. اما اگر کمی دقت کنید، می‌توانید کسب‌وکارهایی را مشاهده کنید که در اوج بحران تورم و مشکلات اقتصادی نیز توانسته‌اند ارزش‌های کاری خود را حفظ کنند. البته این امر مستلزم داشتن دانش مدیریت بالا است.
افرادی که دانش مدیریتی و اقتصادی کافی ندارند، ممکن است بسیار سریع تسلیم شرایط اقتصادی شده و خیلی زود از ارزش‌های کسبوکار خود بکاهند؛ اما افرادی که دانش کافی در این زمینه دارند یا حداقل متعهد به حفظ ارزش کاری خود هستند، جست‌وجو کرده و در هر شرایطی، راهی برای ایجاد ارزش در کسبوکار خود پیدا می‌کنند.
آیا ارزش آفرینی سبب کاهش سود کسب و کار می‌شود؟
همانطور که در قسمت‌های قبلی این مطلب مشاهده کردید، راه‌های متنوعی برای ایجاد ارزش در کسب‌وکارها وجود دارد. گاهی با یک ایده ساده و بدون هزینه اضافی می‌توان در زمینه ایجاد ارزش در کسبوکار اقدام کرد و گاهی نیز استفاده از برخی روش‌ها می‌تواند با هزینه همراه بوده و در ابتدای کار از سود کسبوکار بکاهد.
بنابراین این موضوع به نوع کار، نوع روش ارزش آفرینی و خلاقیت شما در انتخاب روش مناسب برای ایجاد ارزش بستگی دارد. حتی برخی روش‌ها می‌توانند به سرعت سبب افزایش مشتری شما شده و سود کار شما را در حد قابل توجهی افزایش دهند. بنابراین ارزش آفرینی به مطالعه و بررسی نیاز دارد. سعی کنید بهترین نوع ارزش آفرینی را برای کسبوکار خود برگزینید. اما به یاد داشته باشد که هر نوع ارزش آفرینی صحیح، در نهایت به افزایش سود نیز خواهد انجامید.
جمع‌بندی
کسی که می‌خواهد مهارت‌های خود را توسعه دهد یا دانش مدیریتی خود را عمیق‌تر کند، باید به فکر ارزش آفرینی در کسبوکار خود باشد. ارزش آفرینی به‌معنای ارائه چیزی است که سبب می‌شود مشتریان بتوانند با سهولت بیشتری فعالیتهای خود را انجام دهند. ارزش آفرینی می‌تواند به روش‌های مختلفی در کسب‌وکارها ایجاد شود که در این مطلب به معرفی برخی از آن‌ها پرداختیم. اما شما خود نیز می‌توانید با توجه کردن به فرآیند کاری کسب‌وکارهای موفق اطراف خود یا حتی کسب‌وکارهای مشهور جهان، به نوع ارزش آفرینی آن‌ها پی ببرید و از آن‌ها در کسبوکار خود الگو بگیرید.
