اگرچه تعریف واحد و مشخصی برای رضایت شغلی وجود ندارد، اما به طور کلی میتوان گفت که رضایت شغلی به میزان شادی و یا لذتی اشاره دارد که یک فرد در شغل خود احساس می‌کند. رضایت شغلی میتواند تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند ماهیت کار، محیط کار، فرهنگ سازمان و روابط کارمندان با یکدیگر قرار بگیرد. بیایید در ادامه با مفهوم رضایت شغلی و تأثیر آن بر سازمانها بپردازیم:
- رضایت شغلی چیست؟
- دلیل اهمیت رضایت شغلی چیست؟
- روش ایجاد انگیزه و رضایت شغلی کارمندان در سازمان چیست؟
- اندازهگیری رضایت شغلی چگونه است؟
رضایت شغلی چیست؟
رضایت شغلی را میتوان خشنودی، رضایتمندی و حال خوبی تعریف کرد که هر کارمندی در مورد شغل خود احساس می‌کند. هنگامی‌که ثبات، امنیت شغلی و پیشرفت شغلی برای افراد یک سازمان وجود داشته باشد و شغل‌شان باعث ایجاد عدم تعادل زندگیشان نشود، میتوان گفت که رضایت شغلی کارمندان محقق شده است. در واقع برآورده شدن اساسی‌ترین انتظارات کارمندان از شغل‌شان باعث افزایش انگیزه و رضایت شغلی آنها خواهد شد.
ارائه مزایا، پاداش و سایر موارد مالی را نمی‌توان به عنوان تنها عوامل تأمین‌کننده رضایت شغلی در نظر گرفت. علاوه بر این موارد، کیفیت، محیط و فرهنگ کاری یک سازمان نیز در رضایت شغلی کارمندان تأثیر مستقیم دارند. اگرچه سنجش میزان رضایتمندی کارمندان از شغل‌شان چندان آسان به نظر نمی‌رسد، با این وجود کارفرمایان میتوانند از طریق برخی سوالات یا شاخص‌های معمول، به بررسی نسبی سطح رضایت شغلی کارمندان بپردازند.
به طور کلی، فاکتورهای متعددی وجود دارد که با در نظر گرفتن و توجه به آنها، کارفرمایان میتوانند از میزان رضایت شغلی کارمندان خود مطلع و مطمئن شوند. به عنوان مثال، فاکتورهایی مانند اختصاص مرخصی، پاداش، دستمزد مناسب و همچنین امکان حفظ تعادل بین کار و زندگی کارمندان میتوانند سلامت ذهنی و روانی آنها را تأمین کنند و در نهایت منجر به رضایت کارمندان از شغل خود شوند.
اگرچه رضایت شغلی به طور معمول بستگی به روحیه و شخصیت افراد دارد و یک اصطلاح نسبی محسوب می‌شود، اما به طور کلی بر اساس شاخص‌ها و پارامترهایی همچون نرخ فرسایش (attrition rate)، بازدهی و بازخوردهای کارمندان میتوان میزان رضایت شغلی در یک سازمان را سنجید. لازم به ذکر است که معیار سنجش رضایت شغلی میتواند در صنایع و حوزه‌های مختلف و یا حتی در هر یک از بخش‌های یک سازمان، متفاوت باشد.
رضایت شغلی میتواند به مدت زمان حضور یک کارمند در یک سازمان یا یک بخش نیز بستگی داشته باشد. چنانچه یک فرد برای مدت طولانی در یک موقعیت شغلی مشغول به کار باشد و هیچ رشد یا تغییر مثبتی را احساس نکند، به احتمال زیاد میزان رضایت شغلی او به شکل قابل‌ملاحظه‌ای کاهش خواهد یافت و تصمیم به استعفا میگیرد. از طرف دیگر، ممکن است شخصی چندین مرتبه شغل و محل کار خود را تغییر دهد و با این وجود، هرگز احساس رضایت را تجربه نکند. با توجه به آنچه عنوان شد میتوان اذعان داشت که رضایت شغلی کارمندان یک پارامتر حائز اهمیت به شمار می‌آید که در بیشتر اوقات، اندازهگیری و سنجش آن یک چالش بزرگ است.
دلیل اهمیت رضایت شغلی چیست؟
بیایید در این بخش دلایل اهمیت رضایت شغلی و تأثیر آن بر سازمانها را مورد بررسی قرار دهیم.
راضی بودن کارمندان از شغل خود، اهمیت بسیار زیادی برای سازمانها دارد. در واقع افزایش انگیزه و رضایت کارمندان باعث می‌شود تمام تلاش، مهارت و توانمندی خود را به کار بگیرند تا کار را به بهترین نحو ممکن انجام دهند. کارمندان همواره به دنبال پیشرفت کاری و رسیدن به امنیت و ثبات در شغل خود هستند. به این ترتیب، رضایتمندی کارمندان از شغل و سازمان خود، تلاش مضاعف آنها را در پی خواهد داشت تا سازمان به نتیجه مطلوب و موفقیت برسد.
[irp posts=”10061″ ]
اهمیت رضایت شغلی و تأثیر آن بر سازمان و شرکتها را میتوان از دو جنبه بررسی کرد:
-
رضایت شغلی کارمندان
مواردی همچون دریافت پاداش و حقوق قابل‌قبول، اطمینان از داشتن امنیت شغلی، امکان پیشرفت مستمر در کار و وجود فرصت‌های جدید به طور مداوم را میتوان جزو مهمترین مواردی در نظر گرفت که انگیزه و رضایت شغلی کارمندان را به دنبال خواهند داشت.
-
رضایت شغلی سازمان و کارفرما
رضایت شغلی هر یک از کارکنان یک سازمان، اساسی‌ترین فاکتور برای کسب بهترین دستاوردها و نتایج محسوب میگردد. به این ترتیب، رضایت شغلی کارمندان به طور مستقیم بر رضایت شغلی کارفرمایان تأثیرگذار خواهد بود. رضایت کارمندان از شغل‌شان منتهی به مشارکت و همکاری بیشتر آنها با سازمان خواهد شد. کارمندی که رضایت شغلی را در محیط کاری خود تجربه کند، به افزایش رشد و همچنین کاهش و کنترل فرسایش شرکت کمک خواهد کرد. کارفرمایان باید مطمئن شوند که با توجه به دانش و مهارت هر یک از فرد، موقعیت و شرح شغلی مناسبی را به آنها ارائه داده‌اند و همواره فرصت‌هایی برای پیشرفت و یادگیری بیشتر کارمندان وجود داشته باشد.
روش ایجاد انگیزه و رضایت شغلی کارمندان در سازمان چیست؟
رضایت شغلی کارمندان را میتوان از طریق ابتکارات کوچک تا اعمال تغییرات سازمانی گسترده، ایجاد کرد و بهبود بخشید. در این بخش شش روش وجود دارد که سازمانها با توجه به آنها میتوانند انگیزه و رضایت کارمندان خود را افزایش دهند.
1- ارائه پاداش و مزایای رقابتی
کارمندان با استفاده از ابزارهای متعدد حقوق و دستمزد و تحقیقات آنلاین، به راحتی میتوانند پاداش دریافتی خود را با میزان معمول بازار بسنجند. بسیاری از شرکتها و سازمانها، مزایای‌شان را به صورت عمومی در وب‌سایت‌های خود به نمایش می‌گذارند تا توجه نیروهای جدید را برای استخدام جلب کنند. بنابراین، مطمئن شوید که آنچه به کارمندان فعلی خود به عنوان پاداش و مزایا ارائه می‌دهید برای حفظ نیروی انسانی در سازمانتان کافی است. در غیر این صورت، اتمام همکاری آنها با شما و رفتن به سراغ رقبا، برای کارمندان ناراضی آسان خواهد شد.
[irp posts=”10342″ ]
2- ایجاد فرهنگ شفاف‌سازی و بازخورد
شنیدن نظرات، انتقادات، پیشنهادات و انتظارات کارمندان، یکی از مهمترین خواسته‌های آن‌هاست. بنابراین، سازمان باید به طور منظم از کارمندان خود بخواهد تا بازخوردها و نظرات‌شان را ارائه دهند و برای ایده‌های آنها اهمیت قائل شوند. به این ترتیب کارمندان احساس ارزشمندی و رضایت خواهند کرد. سازمانها باید برای پیاده‌سازی بازخورد کارمندان خود یک برنامه عملیاتی ایجاد کنند و در مورد پیشرفت سازمان، با آنها شفاف و صادق باشند.
3- قدردانی از کارمندان و تقویت تلاش‌های آنها
تمام افراد دوست دارند موقعیت کاری آنها مهم تلقی شود و به عنوان کارمندی شناخته شوند که کار خود را بهترین نحو انجام میدهد. با این وجود، گزارش اخیر Office Vibe نشان داد که 63 درصد از کارمندان احساس میکنند که به اندازه کافی مورد تحسین قرار نمی‌گیرند. این موضوع میتواند منجر به دلسردی کارمندان و در نهایت جدایی آنها از سازمان شود. منابع انسانی و مدیران سازمان میتوانند با ایجاد محیطی که نشان از قدردانی و تحسین کارمندان دارد، باعث ایجاد انگیزه و رضایت در آنها شود. برنامه‌هایی همچون معرفی کارمند نمونه میتواند به عنوان روشی برای قدرانی از کارمندان و افزایش رضایتمندی آنها شود.
به کارمندان نشان دهید که در چه زمینه‌هایی به سازمان کمک کرده‌اند. تمجید از افراد و ارائه داده‌های مثبت در مورد نتایج تلاش‌های آنها، رضایت شغلی کارمندان را افزایش میدهد و باعث می‌شود با انگیزه بالاتری برای کسب نتیجه مطلوب تلاش کنند.
4- ارائه فرصت‌های آموزشی و امکان توسعه شغلی
گزارش اخیر LinkedIn Learning نشان میدهد که اگر شرکتی بر روی پیشرفت شغلی و آموزش کارمندان خود سرمایه‌گذاری کند، 94 درصد از کارمندان تمایل به ادامه کار با آن شرکت دارند. در واقع آموزش مهارت‌ها و دانش جدید به کارمندان، از پیوستن آنها به رقبا جلوگیری خواهد کرد. چنانچه کارمندان متوجه شوند که کارفرمایان از منابع شرکت برای کمک به رشد و موفقیت آتی آنها استفاده میکنند، احساس رضایت و مهم بودن خواهند کرد و تعهد سازمانی و وفاداری آنها به سازمان افزایش می‌یابد.
5- اهمیت به سلامت کارمندان
در نظر گرفتن برنامه‌هایی جهت تأمین رفاه کارمندان، مزایای قابل‌توجهی به دنبال دارد. ایجاد نیروی کار فعال و سالم میتواند روحیه کارمندان را تقویت کند و به موفق شدن سازمان کمک خواهد کرد. برخی از سازمانها برنامه‌های سلامتی اصولی و جذابی را برای کارمندان‌شان در نظر می‌گیرند که شامل ایجاد سالن‌های ورزشی داخلی، تخفیف‌های اسپا و سمینارهای سلامت روان می‌شود.
اگر سازمان و شرکت شما امکان ارائه برنامه‌هایی در این سطح را ندارد، می‌توانید برای گنجاندن سلامتی در فرهنگ سازمانی‌تان از روشهای کم‌هزینه‌تر موجود استفاده کنید. در ادامه تعدادی از این روش‌ها را ذکر کرده‌ایم:
- جدول زمانی منعطفی ایجاد کنید که به کارمندان اجازه میدهد کار خود را زودتر از ساعات کاری معمول شروع کنند و یا محل کار را دیرتر از ساعات کاری معمول ترک کنند. با ایجاد ساعت کاری شناور، برقراری تعادل بین کار و زندگی کارمندان را برای‌شان آسان‌تر خواهید کرد. دستگاه حضور و غیاب نیز از ابزارهایی است که به مدیریت ساعات کاری و کاهش زمان تلف شده، در نتیجه افزایش بازدهی کمک می‌کند.
- در طول روز، مدت زمانی را برای تجدید قوای کارمندان‌تان در نظر بگیرید. به عنوان مثال، می‌توانید جلسات کوتاه و مفیدی را برای تمرکز حواس برگزار کنید و یا به آنها اجازه دهید بین کار، استراحت کوتاهی داشته باشند.
- کارمندان را ترغیب کنید که برای خود وقت بگذارند. به عنوان مثال، آنها را تشویق کنید در صورت امکان به باشگاه بروند، هنگام بیماری در خانه بمانند و استراحت کنند و یا از تمام اوقات تعطیلات‌شان نهایت بهره را ببرند.
- از کارمندان انتظار نداشته باشید مگر در مواقع ضروری و خاص، در ساعات غیرکاری در دسترس باشند.
- از کارمندان بخواهید زمانی که تحت فشار کاری شدید هستند، آن را با شما در میان بگذارند تا در صورت امکان، بار کاری آنها را متعادل‌سازی کنید.
[irp posts=”11063″ ]
6- تقویت روابط در محیط کار
در شرایطی که کارمندان بیشتر زمان خود را در محیط کار می‌گذرانند، ایجاد دوستی در محل کار برای حفظ رضایت شغلی کارمندان، یک امر حیاتی به شمار می‌آید. بسیاری از اوقات، ایجاد روابط دوستانه بین کارمندان به صورت طبیعی اتفاق می‌افتد. با این وجود می‌توانید با اضافه کردن وسایل بازی یا برگزاری فعالیت‌های جمعی در محل کار، زمینه را برای ارتباطات واقعی فراهم کنید. قرار دادن چند میز پینگ پنگ در فضای خالی و بلااستفاده، برگزاری ناهارهای تیمی خارج از شرکت، صرف قهوه در کنار یکدیگر و گذراندن اوقات شاد میتواند باعث ایجاد روابط دوستانه بین کارمندان شوند. به این ترتیب آنها رضایت بیشتری از شغل خود خواهند داشت.
اندازهگیری رضایت شغلی چگونه است؟
تمام سازمانها و شرکتها باید رضایت شغلی کارمندان خود را اندازهگیری کنند. در واقع بازدهی، تعهد، مسئولیتپذیری، وفاداری و کارایی هر یک از کارمندان بستگی به میزان رضایت شغلی آنها دارد. سازمانها برای آگاهی از میزان رضایت شغلی کارمندان خود میتوانند با ارائه پرسشنامههایی، به طور مداوم نظرسنجی برگزار کنند. به این ترتیب، با جمعآوری بازخورد آنها در مییایند که از شغل خود رضایت دارند یا ناراضی هستند. کارفرمایان با طرح و ارائه سوالات زیر به کارمندان‌شان و در نظر گرفتن گزینه‌هایی همچون “راضی، تا حدی راضی، معمولی، تا حدی ناراضی و ناراضی” زیر هر سوال، میتوانند رضایت شغلی سازمان خود را بسنجند.
- آیا از حقوق و پاداش‌های خود رضایت دارید؟
- آیا سازمان کمک و تلاش‌های شما را به خوبی میبیند؟
- آیا شرایط فضای کار خود را قابل‌قبول، سالم و رقابتی میبینید؟
- آیا بین کار و زندگی شخصی‌تان تعادل برقرار است؟
- آیا سیاستگذاری‌های سازمان در زمینه آموزش و رشد شغلی شما رضایتبخش است؟
علاوه بر سؤالات بالا، ارائه سؤالات خاصی در مورد رضایت شغلی با امکان پاسخ‌دهی باز و بدون محدود کردن به گزینه‌های از پیش‌تعیین‌شده نیز به شناخت نقطه نظر کارمندان و افزایش رضایت آنها کمک خواهد کرد.
جمع‌بندی
رضایت شغلی را میتوان یک خیابان دو طرفه در نظر گرفت. کارمندان باید از شغل خود رضایت داشته باشند و در عین حال، سازمانها باید کارمندان را هدایت کنند تا به شناخت درستی از پتانسیل‌های خود برسند. این موضوع باعث افزایش انگیزه و رضایت کارمندان از خود و شغل‌شان خواهد شد. در نهایت، آنها از تمام پتانسیل‌های خود برای بهبود روند و نتیجه کار استفاده خواهند کرد. افزایش وفاداری و مشارکت کارمندان را میتوان از دیگر نتایج رضایت شغلی برشمرد.
سوالات متداول
- فاکتورهای رضایت شغلی چیست؟
عوامل و فاکتورهای موثر بر رضایت شغلی شامل ارتباطات، رهبران و مدیران، امنیت شغلی، فرهنگ سازمانی، فرصت‌های جدید، توسعه شغلی، حقوق و مزایا، تشویق‌ها و پاداش‌ها، موقعیت کاری و شخصیت کارمند می‌شود.
- رضایت شغلی کارمندان چه مزایایی برای سازمان دارد؟
افزایش فروش و سود، افزایش بهره‌وری کارمندان، افزایش وفاداری کارمندان و همچنین کاهش نرخ تعدیل و جایگزینی نیروی کار که منجر به تحمیل هزینه و ضرر می‌شود را میتوان از مهمترین مزایای رضایت شغلی به شمار آورد.
- آیا می‌توانیم رضایت شغلی را اندازهگیری کنیم؟
یک روش آزمایش‌شده و واقعی برای بررسی رضایت شغلی کارمندان، استفاده از نظرسنجی است.
